+ΒΑΣΙΛΕΥΟΥΣΑ ΠΟΛΙΣ

Η ΠΟΛΗ ΤΩΝ ΠΟΛΕΩΝ –

ΣΤΑΥΡΟΔΡΟΜΙ ΗΠΕΙΡΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΩΝ (315π.Χ – 2024μ.Χ)

ΤΟ ΣΤΟΙΧΗΜΑ ΤΗΣ ΒΙΩΣΙΜΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ

Θεσσαλονίκη υπήρξε κοσμοπολίτικη και οικονομικά εύρωστη πόλη και επάξια πήρε τα προσωνύμια «Συμβασιλεύουσα Πόλις» «Νύφη του Θερμαϊκού», «Θεοφρούρητη Πόλη», «Πρωτεύουσα των Προσφύγων», αφού διαθέτει όλα εκείνα τα στοιχεία που την κάνουν ξεχωριστή και δίκαια τη χαρακτηρίζουν ως «Η Πόλη των Πόλεων» και «Σταυροδρόμι Ηπείρων και Πολιτισμών». Έχει τεράστια ιστορία και ένδοξο παρελθόν, μνημεία και κειμήλια ανεκτίμητης αξίας, ζωντάνια παράδοσης, και πνεύμα έτοιμο να υποστηρίξει και να τιμήσει κάθε αναφορά που της γίνεται.

Όλα αυτά τα στοιχεία ερευνώνται, επεξεργάζονται και αναδεικνύονται στο project για τη Θεσσαλονίκη.

ΓΕΝΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ – ΥΠΟΘΕΜΑΤΑ – ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ:

 Γενικός στόχος του Project είναι η γνωριμία των μαθητών με την ίδια την πόλη στην οποία ζουν και μεγαλώνουν. Να μάθουν την ιστορία της, να αγγίξουν τα μνημεία της, να νιώσουν την εκκλησιαστική ζωή, να «συνομιλήσουν» με τους πνευματικούς ανθρώπους της, αλλά και να γίνουν συμμέτοχοι στην κοινωνική της ζωή με τις πολιτιστικές δραστηριότητες. Βασικός σκοπός, λοιπόν, του Σχεδίου Εργασίας είναι να συστηθούν τα παιδιά με την Πόλη τους. Αυτό θα αποτελέσει και μια ευχάριστη εμπειρία με έμφαση στο ψυχαγωγικό στοιχείο, ώστε να δημιουργηθούν τα κατάλληλα ερεθίσματα για να αγαπήσουν την πόλη τους και να θελήσουν να την αναδείξουν στο πλαίσιο των 17 Παγκόσμιων Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης.

Μέσω του Project γίνεται προσπάθεια να αναπτυχθούν καλές πρακτικές και καινοτόμες δράσεις. Με τη διασύνδεση εκπαιδευτικών επισκέψεων στους αρχαιολογικούς χώρους και στα μουσεία με την επιτόπια βιωματική παρατήρηση των μνημείων, τη διεπιστημονική-διαθεματική έρευνα αλλά και το παιχνίδι τα παιδιά συνδέουν το παρελθόν με το παρόν και αισθάνονται την αδιάκοπη συνέχεια του πολιτισμού και της εξέλιξης.

Σημαντικοί στόχοι του project είναι η ανάπτυξη της κριτικής σκέψης των μαθητών, η ικανοποίηση της περιέργειάς τους, η δημιουργική κι εκφραστική απελευθέρωσή τους, η συνειδητοποίηση της μορφωτικής αξίας των έργων του παρελθόντος και του παρόντος. η καλλιέργεια της συγκριτικής ικανότητας και η ευχέρεια διασύνδεσης του χθες με το σήμερα. Μέσα από οργανωμένες δραστηριότητες που σχεδιάζονται μεθοδικά δίνεται η δυνατότητα να καλλιεργηθεί η παρατηρητικότητα, η φαντασία και η δημιουργικότητα. Από την πρόσκτηση γνώσεων και την εμπειρία των βιωματικών  δράσεων στοχεύουμε να καλλιεργηθεί παράλληλα και ο σεβασμός για το παλιό και το νέο, το γνωστό και το άγνωστο, το διαφορετικό και το μη οικείο, ως παράγοντες κοινωνικής ανάπτυξης και αειφορίας.

ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΧΡΟΝΟΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ

ΑΦΟΡΜΗΣΗ – ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ:

Το Project +ΒΑΣΙΛΕΥΟΥΣΑ ΠΟΛΙΣ προέκυψε με αφορμή την ένταξη του Δημοτικού Σχολείου στο Εθνικό Εκπαιδευτικό Δίκτυο: «Κωνσταντινούπολη-Θεσσαλονίκη, Μια Εκπαιδευτική Συνύπαρξη - Πολίτες της Πόλης, Έλληνες της Οικουμένης».

Το συγκεκριμένο δίκτυο έχει ως στόχο να αναδείξει περιβαλλοντικά και πολιτιστικά ζητήματα αειφορίας και βιώσιμης ανάπτυξης, αξιοποιώντας την περιβαλλοντική Ατζέντα του Οικουμενικού Πατριαρχείου και τους 17 Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης (Ατζέντα 2030). Στο πλαίσιο αυτής της μεγάλης διοργάνωσης σκοποθετείται η ανάδειξη της Θεσσαλονίκης από την ίδρυση της μέχρι και τις ημέρες μας ως παράδειγμα και παράγοντα πολιτισμού, βιώσιμης κοινωνικής κι οικονομικής ανάπτυξης και αειφορίας. Το αξίζει η πόλη μας και το δικαιούνται οι πολίτες της.

Το Project έχει διάρκεια 3 εκπαιδευτικών μηνών (Δεκέμβριος 2023-Μάρτιος 2024)

 ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ – ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΑΛΛΟΥΣ ΦΟΡΕΙΣ:

 Το Σχέδιο Εργασίας ωθεί τα παιδιά να εργαστούν με νέους τρόπους και μεθόδους διαφορετικές από τις συνηθισμένες, να αναπτύξουν καλές πρακτικές και σχέδια δράσης που ενισχύουν τη συμμετοχικότητα, τη συνεργατικότητα, τον αλληλοσεβασμό, την άρση ανισοτήτων και να εδραιώνουν την Κοινωνία των Πολιτών. δημιουργώντας τους Ενεργούς Πολίτες του Αύριο!

Οι δραστηριότητες που αναπτύσσονται είναι συλλογικές με εργασία σε ομάδες, ευνοώντας την αλληλεπίδραση, την επικοινωνία και τη συνεργασία μεταξύ των μαθητών της ίδιας, αλλά και διαφορετικών τάξεων. Συντίθεται μια εικόνα ζωής και ιστορίας της πόλης μας ανά τάξη και επίπεδο. Ψηφίδα ψηφίδα «ζωγραφίζεται» η εξέλιξη της πόλης και των ανθρώπων, μέσα από ιστορικά αρχεία, μνημεία, παραδόσεις, λειτουργίες, θεσμούς, μνήμες, ήθη και έθιμα.

 Πραγματοποιούνται διερευνητικές επισκέψεις, ξεναγήσεις και εκπαιδευτικές ενημερώσεις σε συνεργασία με άλλους φορείς, όπως :

Μουσεία:

• Αρχαιολογικό Μουσείο
• Βυζαντινό Μουσείο
• Εβραϊκό Μουσείο
• Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης
• Πολεμικό Μουσείο

Αρχαιολογικά μνημεία:

• Λευκός Πύργος – τείχη και πύλες της πόλης
• Γαλεριανό συγκρότημα
• Ρωμαϊκή Αγορά – Ιππόδρομος
• Βυζαντινές εκκλησίες και μνημεία

Σημαντικοί χώροι και νεότερα μνημεία:

• Το Λιμάνι
• Νεοκλασικά κτίρια
• Τον Τύπο της Θεσσαλονίκης

Προγραμματίζονται και γίνονται επαφές, γνωριμίες και συζητήσεις με πνευματικούς ανθρώπους, λογοτέχνες, καλλιτέχνες, μουσικούς κ.ά που όλοι τους είναι «γέννημα θρέμμα» της πόλης και με το έργο τους έχουν προσφέρει στην κοινωνία και την πόλη.

ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ – ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ:

 Χωρίζουμε το θέμα του Project με βάση την ιστορία της πόλης σε τρεις περιόδους, ανάλογα με το γνωσιακό επίπεδο των μαθητών σε:

1. Κλασσική Αρχαιότητα για την Δ΄,
2. Βυζαντινή Χριστιανική περίοδος για την Ε΄ τάξη
3. Οθωμανική και Νεότερη περίοδος ως τη Σύγχρονη εποχή για τη Στ΄ τάξη

Κάθε τάξη και τμήμα χωρίζεται σε ομάδες των τεσσάρων/πέντε ατόμων και τους ανατίθεται ένα συγκεκριμένο θέμα για έρευνα και επεξεργασία με ευδιάκριτα και σαφή υποθέματα. Η κάθε ομάδα συγκεντρώνει πληροφορίες ανάλογα με το θέμα και με τα υποθέματά της. Στη συνέχεια αναλαμβάνει να μελετήσει και να επεξεργαστεί τις πληροφορίες και στη συνέχεια να τις παρουσιάσει στις άλλες ομάδες της τάξης της σε κοινές, προκαθορισμένες και ειδικά σχεδιασμένες  με κοινό μοτίβο και θέμα διαφάνειες του Power Point. Εφόσον παρουσιαστούν οι πληροφορίες γίνεται  διαλογική συζήτηση μέσα στην τάξη, λύνονται απορίες με την ενεργή συμμετοχή των μαθητών και την καθοδήγηση του δασκάλου ή της δασκάλας.

Στη Β΄ φάση του Project επεξεργάζονται από τους συντονιστές εκπαιδευτικούς όλες οι παρουσιάσεις και συντίθενται  σε μία κοινή παρουσίαση. Από αυτήν και με τη χρήση πάντα των Τ.Π.Ε. δημιουργείται ένα ολιγόλεπτο βίντεο με τη συμμετοχή επιλεγμένων παιδιών για την προβολή της πολιτιστικής-ιστορικής ταυτότητας της πόλης και των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης της στο 1^ο Μαθητικό Συνέδριο για το Περιβάλλον στο Ζωγράφειο Λύκειο Κωνσταντινούπολης υπό την Αιγίδα της Α.Θ.Π. Οικουμενικού Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίου στο πλαίσιο του Εθνικού Εκπαιδευτικού Δικτύου «Κωνσταντινούπολη Θεσσαλονίκη. Μια Εκπαιδευτική Συνύπαρξη, Πολίτες της Πόλης Έλληνες της Οικουμένης». Για τη δημιουργία του βίντεο και τη συμμετοχή μαθητών σε αυτό εξασφαλίζεται αρχικά η οικειοθελής συμμετοχή των μαθητών και η σύμφωνη γνώμη των γονέων. Με τα ίδια κριτήρια και προαπαιτούμενα διαμορφώνεται και η Ομάδα Παρουσίασης στο Συνέδριο.

Στην Γ΄ φάση του Project αναμένεται να ανακοινωθούν στο κοινό και τους φορείς (εκπαιδευτικούς, κοινωνικούς και πολιτειακούς) οι ολοκληρωμένες ανά τάξη και ιστορική περίοδο παρουσιάσεις των μαθητών στον εορτασμό των 30 χρόνων της «Πράσινης Εβδιμάδας». Μέσω της θεσμοθετημένης περιβαλλοντικής εκπαιδευτικής δράσης του Δημοτικού των Εκπαιδευτηρίων μας, που διοργανώνεται κάθε χρόνο με τη λήξη του σχολικού έτους, θα επιτευχθεί η διάχυση του έργου στον τοπική κοινωνία και θα ολοκληρωθεί η στοχοθεσία του.

Εισαγωγή

Οι μαθητές της Ε΄ τάξης των Εκπαιδευτηρίων Φρυγανιώτη, σ΄ ένα ευρύτερο πλαίσιο βιωσιμότητας, θέλησαν να γνωρίσουν καλύτερα την πόλη τους και τη διαδρομή της στον χρόνο, προκειμένου να την αγαπήσουν περισσότερο και να συμβάλουν ενεργά ως μελλοντικοί πολίτες της στη συνέχιση αυτής της μακραίωνης πορείας.

Η Θεσσαλονίκη υπήρξε κοσμοπολίτικη και οικονομικά εύρωστη πόλη και επάξια πήρε τα προσωνύμια «Νύφη του Θερμαϊκού», «Θεοφρούρητη πόλη», «πρωτεύουσα των προσφύγων», αφού διαθέτει όλα εκείνα τα στοιχεία που την κάνουν ξεχωριστή και δίκαια τη χαρακτηρίζουν ως «Η πόλη των πόλεων» και «Σταυροδρόμι ηπείρων και πολιτισμών». Έχει ιστορία και ένδοξο παρελθόν, μνημεία και κειμήλια ανεκτίμητης αξίας, ζωντάνια παράδοσης, και πνεύμα έτοιμο να υποστηρίξει και να τιμήσει κάθε αναφορά που της γίνεται. Όλα αυτά τα στοιχεία θελήσαμε να ερευνήσουμε, να επεξεργαστούμε και να αναδείξουμε σε ένα project για τη «Βιώσιμη Θεσσαλονίκη» με αφορμή τα 2.339 χρόνια ζωής της πόλης μας.  Στόχος του project είναι αρχικά η γνωριμία των μαθητών με την πόλη της Θεσσαλονίκης την ιστορία της, τα μνημεία, την εκκλησιαστική ζωή, τους πνευματικούς ανθρώπους που ξεχώρισαν, την κοινωνική ζωή με τις πολιτιστικές της δραστηριότητες. Το project εστιάζεται στην περίοδο του Βυζαντίου που αποτελεί και το αντικείμενο της Ιστορίας της Ε΄ τάξης. Η καλύτερη γνωριμία των μαθητών με την πόλη τους, θα τους δώσει την ευκαιρία να την αγαπήσουν και να θελήσουν να την αναδείξουν.

Διαθεματική προσέγγιση

Για τη διαθεματική και διεπιστημονική προσέγγιση της γνώσης συνδυάσαμε το μάθημα της Ιστορίας, της Γεωγραφίας, της Γλώσσας, της Πληροφορικής αλλά και τη Μουσειακή Αγωγή. Έγινε  προσπάθεια να οδηγηθούν οι μαθητές σε συνεργασία με  μεθόδους διαφορετικές από τις συνήθεις σχολικές. Αναπτύχθηκαν δραστηριότητες συλλογικές και συνεργατικές. Δόθηκε έμφαση στην εργασία σε ομάδες, ευνοώντας την αλληλεπίδραση και τη μεταξύ τους επικοινωνία. ΟΙ μαθητές αφέθηκαν  ελεύθεροι να διερευνήσουν τα θέματα στα οποία τους οδηγούσαν τα ενδιαφέροντά τους, ενώ ο ρόλος των εκπαιδευτικών ήταν επικουρικός και συντονιστικός. Το υλικό που επεξεργάστηκαν το οργάνωσαν σε παρουσιάσεις power point, αξιοποιώντας και επεκτείνοντας τις γώσεις τους στις Τ.Π.Ε. αφού στη συνέχεια θέλησαν να αξιοποιήσουν το εκπαιδευτικό περιβάλλον που παρέχει το Genially και ειδικότερα το Gamification με το Escape Room-Game, που συνιστά ένα ευχάριστο περιβάλλον ζωντανών παιχνιδιών δράσης, ιδιαίτερα δημοφιλών στους μαθητές. Η αξιοποίηση των τεχνολογικών αυτών εργαλείων στάθηκε αφορμή για τη συμμετοχή τους στο 16^ο Μαθητικό Συνέδριο Πληροφορικής που διοργανώθηκε στο ΝΟΗΣΙΣ στο διάστημα 2-5/4/2024.

Μεθοδολογία της εργασίας

Οι μαθητές αρχικά χωρίστηκαν σε ομάδες 3-4 ατόμων προκειμένου να ερευνήσουν συγκεκριμένη θεματολογία την οποία επέλεξαν. Στην έρευνα τους χρησιμοποίησαν βιβλιογραφία και ιστότοπους, αλλά κυρίως αξιοποίησαν τις διερευνητικές επισκέψεις που πραγματοποίησαν σε αρχαιολογικούς χώρους, μνημεία, εκκλησίες και  μουσεία. Μέσω της επιτόπιας παρατήρησης και της βιωματικής δράσης με κατάλληλα προετοιμασμένα παιχνίδια μπόρεσαν να συνδέσουν το παρελθόν με το παρόν και να αισθανθούν την αδιάκοπη συνέχεια του πολιτισμού και της εξέλιξης. Μετά τον διαμοιρασμό των παρουσιάσεων της κάθε ομάδας και έχοντας αποκτήσει σφαιρικότερη και πιο ολοκληρωμένη εικόνα της ιστορίας της πόλης μας, προχώρησαν στη σύνθεση νέων ομάδων για να διευρύνουν τη συνεργασία τους και με άλλα μέλη της σχολικής μονάδας, επεκτείνοντας τη δράση και τη συνεργασία. Αυτή η καινούρια συνεργασία απέβλεπε στον σχεδιασμό και τη δημιουργία ενός Escape Game όπου η κάθε ομάδα ανέλαβε να σχεδιάσει το δικό της Escape Room, με τις συνθήκες και τους όρους διαφυγής από αυτό. Χρησιμοποιώντας ποικίλα πολυμέσα και διαδραστικά στοιχεία θέλησαν να δώσουν τη δυνατότητα και σε άλλους μαθητές να γνωρίσουν την ιστορία της πόλης μας, μέσα από ένα γνώριμο και οικείο παιχνίδι και περιβάλλον.

Συμπεράσματα

Οι δραστηριότητες που αναπτύχθηκαν προώθησαν το ομαδοσυνεργατικό πνεύμα, την αλληλεπίδραση και την επικοινωνία μεταξύ των μαθητών. Ανέπτυξαν την κριτική τους σκέψη, ικανοποίησαν την έμφυτη περιέργειά τους και καλλιέργησαν την παρατηρητικότητα, τη φαντασία και τη δημιουργικότητα. Έδωσαν τη δυνατότητα να εξοικειωθούν με τις Νέες Τεχνολογίες και να αναπτύξουν δεξιότητες του μέλλοντος. Μέσα από τη γνώση και τις ποικίλες δράσεις στοχεύσαμε στην καλλιέργεια του σεβασμού για το παλιό και το νέο, το γνωστό και το άγνωστο, το διαφορετικό και το οικείο αλλά και στη συνειδητοποίηση της μορφωτικής αξίας των έργων του παρελθόντος και του παρόντος ώστε να μπορέσουν να προβούν σε συγκρίσεις του χθες με το σήμερα.

Όλα αυτά προκειμένου να αναδειχθεί ο υπερχιλιετής πολιτιστικός και πνευματικός πλούτος, της Θεσσαλονίκης, τα 2339 χρόνια από την ίδρυση της μέχρι και τις ημέρες  μας, ως παράδειγμα και παράγοντα πολιτισμού, βιώσιμης ανάπτυξης και αειφορίας.

Ευχαριστίες

Ευχαριστούμε το σχολείο μας, τους δασκάλους και τους καθηγητές μας για τις ίσες ευκαιρίες που παρέχουν σε όλους μας για αναζήτηση της γνώσης, δημιουργία και ανάπτυξη νέων δεξιοτήτων, χωρίς να παραβλέπουν τα ενδιαφέροντα και τις ιδιαίτερες κλίσεις του καθενός από εμάς ξεχωριστά.

Η εργασία «Νερό, Πηγή Ζωής» στηρίχτηκε στη μέθοδο Project, η οποία είναι μαθητοκεντρική. Κύρια μεθοδολογική προσέγγιση αποτέλεσε η συζήτηση και η ανταλλαγή απόψεων και ερευνητικών δεδομένων τόσο μεταξύ των μαθητών όσο και μεταξύ αυτών και των συντονιστών του Σχεδίου Εργασίας – Project.

ΕΠΙΜΕΡΟΥΣ ΣΤΟΧΟΙ

· Να γνωρίσουν τα δικαιώματα των παιδιών και ιδιαίτερα το καθαρό πόσιμο νερό ως ένα από τα βασικά δικαιώματά τους.

· Να αντιληφθούν ότι το καθαρό νερό αποτελεί έναν από τους 17 Παγκόσμιους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης.

· Να αντιληφθούν την άρρηκτη σχέση που συνδέει το νερό με την ειρήνη.

· Να συνειδητοποιήσουν ότι το νερό αποτελεί πηγή ζωής.

· Να αναζητήσουν το νερό στην ελληνική γλώσσα και στην ελληνική λαογραφία.

· Να ακολουθήσουν τον κύκλο του νερού.

· Να εντοπίσουν τις ανθρώπινες δραστηριότητες που επιβαρύνουν το νερό και τις συνέπειες των ενεργειών αυτών στον άνθρωπο και τη φύση.

· Να προτείνουν και να εφαρμόσουν ως ενεργοί πολίτες λύσεις απαραίτητες για τη βιώσιμη ανάπτυξη μέσω της ορθής και συνετής χρήσης του πόσιμου νερού.

· Να συνειδητοποιήσουν τον πολύτιμο ρόλο του κάθε πολίτη του κόσμου αλλά και όλων μαζί στη βιώσιμη διαχείριση του νερού.

Οι Διαθεματικές Ενότητες του Σχεδίου Εργασίας «Νερό, Πηγή Ζωής» με τις οποίες ασχολήθηκαν οι μαθητές της Γ΄τάξης είναι οι εξής:

ΕΝΟΤΗΤΑ 1η

α)Είμαστε παιδιά και έχουμε δικαιώματα

β)Διαθεματική προσέγγιση: Ανάλυση λογοτεχνικού βιβλίου «Το παιδί από τη θάλασσα» της Λότης Πέτροβιτς- Ανδρουτσοπούλου.

γ)Διαθεματική προσέγγιση: Εικαστική αποτύπωση των δικαιωμάτων των παιδιών (ζωγραφική, κολλάζ).

ΕΝΟΤΗΤΑ 2η

α)Νερό και 17 Παγκόσμιοι Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης (Παγκόσμιοι στόχοι βιώσιμης ανάπτυξης – Παγκόσμια ημέρα του νερού – Δικαιώματα των παιδιών).

β)Διαθεματική προσέγγιση: Εικαστική αποτύπωση του θέματος της Παγκόσμια ς ημέρας του Νερού «Νερό για την ειρήνη» (με ζωγραφική – κολλάζ, εικαστική δημιουργία στα ταμπλό της τάξης).

ΕΝΟΤΗΤΑ 3η

α) «Νερό, ένα πολύτιμο αγαθό»

ΕΝΟΤΗΤΑ 4η

α) «Το νερό στη Γη»

β)Διαθεματική προσέγγιση: «Πειράματα με το νερό» - Εξαγωγή συμπερασμάτων

ΕΝΟΤΗΤΑ 5η

α) «Διψάμε για καθαρό – πόσιμο νερό. Είναι δικαίωμά μας».

ΕΝΟΤΗΤΑ 6η

α) «Ακόμη και μια σταγόνα νερό είναι πολύτιμο αγαθό!» (Ενεργοί Πολίτες)

Εκπαιδευτικές επισκέψεις και δράσεις:

α)Στο Μουσείο Ύδρευσης Θεσσαλονίκης

β)Οικοξενάγηση και παρατήρηση στον Υδροβιότοπο των λιμνών Βόλβης – Κορώνειας

γ)Σε συνεργασία με την Helmepa, πραγματοποιούμε εθελοντικό καθαρισμό ακτής στην περιοχή της Περαίας.