ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΑ ΦΡΥΓΑΝΙΩΤΗ

Υδάτινοι Παράδεισοι της Θεσσαλονίκης «κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου!»

"Πώς θα ήταν η ζωή μας αν αυτοί οι υδάτινοι παράδεισοι εξαφανίζονταν; Πώς θα επηρεάζονταν το νερό που πίνουμε, η τροφή που τρώμε και η φύση γύρω μας;"

"Μέχρι πριν λίγες δεκαετίες, η λίμνη Κορώνεια ήταν ένας τόπος γεμάτος ζωή. Σήμερα, έχει μετατραπεί σε έναν σχεδόν νεκρό υγρότοπο, καθώς η ρύπανση και η αδιαφορία την οδήγησαν στην καταστροφή. Θα αφήσουμε το ίδιο να συμβεί και στους υπόλοιπους υδάτινους παραδείσους μας;"

Τον κώδωνα του κινδύνου για τους υδάτινους παραδείσους της Θεσσαλονίκης κρούουν οι ειδικοί, σημειώνοντας πως παρατηρείται σημαντική πτώση στη στάθμη τους, εξαιτίας της κλιματικής κρίσης

Ο λόγος για τις λίμνες Βόλβη, Κορώνεια, και τον ποταμό Αξιό, που σύμφωνα με τους επιστήμονες, παρουσιάζουν πτωτική τάση στη στάθμη τους, κυρίως λόγω των αραιών βροχοπτώσεων, της αύξησης της θερμοκρασίας και της έντασης των αρδεύσεων μέσω απολήψεων νερού, φαινόμενα που έχουν προκληθεί από την κλιματική κρίση. Τα συμπεράσματα προκύπτουν από έκθεση του Ελληνικού Κέντρου Βιοτόπων – Υγροτόπων του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Γουλανδρή.

«Η περιοχή των λιμνών και των ποταμών της Θεσσαλονίκης βιώνει τις κλιματικές συνθήκες οι οποίες έχουν ήδη, λίγο πολύ, περιγραφεί από τα παγκόσμια και περιφερειακά κλιματικά μοντέλα για την περιοχή της Μεσογείου» σημειώνεται στην έκθεση. «Χαρακτηριστικά», όπως εξηγείται, «από τις αρχές του 2024, οι τιμές της μέσης μέγιστης μηνιαίας θερμοκρασίας, βρίσκονται στα ανώτερα επίπεδα της περιόδου 2013-2023 και το ετήσιο ύψος βροχής για τα έτη 2023 και 2024 αρκετά χαμηλά. Η κλιματική αλλαγή προκαλεί υδρολογικές πιέσεις στις λίμνες και τα ποτάμια και επιτείνει την ανάγκη μείωσης των απολήψεων νερού από τις υδρολογικές λεκάνες των λιμνών» αναφέρεται στην έκθεση. Ως παράγοντες που συμβάλλουν στο φαινόμενο, δεν είναι μόνο το χαμηλό ύψος βροχοπτώσεων στις περιοχές των λιμνών τα τελευταία έτη αλλά και οι αυξημένες θερμοκρασίες που επιτείνουν την απώλεια νερού από τις λίμνες τόσο άμεσα, μέσω της αύξησης της εξάτμισης, όσο και έμμεσα μέσω της αύξησης των αρδευτικών αναγκών».

Όπως αποτυπώνουν οι επιστήμονες στην έκθεση, «αν και απολήψεις νερού άμεσα από τις λίμνες (με εξαίρεση τη Βόλβη), δεν πραγματοποιούνται για την κάλυψη αρδευτικών αναγκών, εντούτοις η κάλυψή τους με αντλήσεις από υπόγειους υδροφορείς οι οποίοι βρίσκονται σε επικοινωνία με τις λίμνες (όπως για παράδειγμα η Κορώνεια), οδηγεί σε πτώση της στάθμης και των δύο».

«Οι βροχοπτώσεις, οι οποίες τα τελευταία δύο έτη βρίσκονται σε πολύ χαμηλά επίπεδα, επηρεάζουν τη στάθμη» ανέφερε στο Αθηναϊκό – Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων (ΑΠΕ-ΜΠΕ), η υδρογεωλόγος στο ΕΚΒΥ, Ειρήνη Βαρσάμη. Στο φαινόμενο συντελεί και η θερμοκρασία, είτε άμεσα εξατμίζοντας κάποια ποσότητα από τη λίμνη, είτε έμμεσα αυξάνοντας τις αρδευτικές ανάγκες της περιοχής.

Στόχος του Project:

Να αναδειχθεί η περιβαλλοντική, κοινωνική, και οικονομική σημασία των υδάτινων συστημάτων της Θεσσαλονίκης (Κορώνεια, Βόλβη, Αξιός) και να εξεταστούν οι απειλές που αντιμετωπίζουν.

Βασικές Ερωτήσεις:

• Γιατί είναι σημαντικοί οι υδάτινοι παράδεισοι της Θεσσαλονίκης;
• Ποιες είναι οι κύριες απειλές για την Κορώνεια, τη Βόλβη και τον Αξιό;
• Πώς μπορούμε να συμβάλουμε στη διατήρησή τους;

Θεματικές Ενότητες

Α. Γεωγραφική και Ιστορική Επισκόπηση

Λίμνη Κορώνεια: Ιστορική σημασία και οικολογική αξία. Σημερινή κατάσταση και προβλήματα.

Λίμνη Βόλβη: Σχέση με την περιοχή. Βιοποικιλότητα και πολιτισμική σύνδεση.

Ποταμός Αξιός: Ρόλος του στον υδροφόρο ορίζοντα. Οικοσυστήματα και οικονομική αξία.

Β. Απειλές και Προβλήματα

Υπεράντληση και ρύπανση υδάτων.

Κλιματική αλλαγή.

Παρεμβάσεις του ανθρώπου (γεωργία, βιομηχανία, αστική ανάπτυξη).

Γ. Επιδράσεις στις Τοπικές Κοινωνίες

Οικονομικές συνέπειες (αγροτική παραγωγή, τουρισμός).

Ελλείψεις στο πόσιμο νερό.

Δ. Προτάσεις και Λύσεις

Αναδάσωση και περιβαλλοντική αποκατάσταση.

Καθαρές πρακτικές στη γεωργία και τη βιομηχανία.

Προώθηση περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης στις τοπικές κοινωνίες.

1. E. Μεθοδολογία - Έρευνα Πηγών:

Συλλογή δεδομένων από επιστημονικές μελέτες, οργανισμούς (π.χ. WWF, Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων), και τοπικούς φορείς.

ΣΤ. Περιοδεία σε Υγροτόπους:

Διοργάνωση επίσκεψης στις περιοχές της Κορώνειας, της Βόλβης, και του Αξιού για επιτόπια παρατήρηση και καταγραφή.

Ζ. Συμμετοχή των Τοπικών Κοινωνιών:

Συνεντεύξεις με κατοίκους, αγρότες, και περιβαλλοντικές ομάδες.

Η. Η Εργασία θα παραδοθεί σε μορφή:

Παρουσίαση (PowerPoint):

Πολυμεσική παρουσίαση με φωτογραφίες, βίντεο και γραφήματα.

Θ. Συμπεράσματα και Δράσεις

Ανάδειξη της κρίσιμης σημασίας της άμεσης δράσης για τη διατήρηση των υδάτινων συστημάτων.

Εισήγηση συνεργασίας μεταξύ τοπικών αρχών, επιστημόνων και πολιτών.

Ι. Τελικός Στόχος:

Δημιουργία ενός κινήματος ευαισθητοποίησης για τη διάσωση των "Υδάτινων Παραδείσων" της Θεσσαλονίκης!

Σχηματισμός Ομάδων

Χωρίζουμε την τάξη σε ομάδες των τεσσάρων ως έξι ατόμων δίνοντας τους για έρευνα και επεξεργασία συγκεκριμένη θεματολογία. Η κάθε ομάδα συγκεντρώνει πληροφορίες ανάλογα με το θέμα που αναλαμβάνει να επεξεργαστεί τις μελετά και τις παρουσιάζει στους συμμαθητές της. Εφόσον παρουσιαστούν οι πληροφορίες γίνεται συζήτηση μέσα στην τάξη και λύνονται τυχόν απορίες με την καθοδήγηση πάντα του δασκάλου ή της δασκάλας. Τα παιδιά θα παρακολουθήσουν και σχετικά με τα θέματα video. Όλες οι πληροφορίες που θα συγκεντρωθούν θα χρησιμοποιηθούν: α) για τη δημιουργία animaton με τη χρήση σύγχρονου προγραμματιστικού περιβάλλοντος,  β) για την παρουσίαση θεατρικού δρώμενου.

1. Φορέας Διαχείρισης Κορώνειας - Βόλβης
2. Φορέας Διαχείρισης Δέλτα Αξιού
3. Εταιρεία Ύδρευσης Αποχεύτεσης Θεσσαλονίκης (ΕΥΑΘ)
4. ΔΕΗ (Υ.Η.Σ. Σφηκιάς)
5. Μουσείο Ύδρευσης

Συμμετοχή και παρουσίαση δρώμενου ευαισθητοποίησης και διάχυσης μηνυμάτων στο 2ο Μαθητικό Περιβαλλοντικό Συνέδριο που διοργανώνει το Εθνικό Θεματικό Εκπαιδευτικό Δίκτυο: "Κωνσταντινούπολη Θεσσαλονίκης. Μια εκπαιδευτική συνύπαρξη, Πολίτες της Πόλης, Έλληνες της Οικουμένης"