2o Γυμνάσιο Αγίου Δημητρίου

Αφορμή για τη συμμετοχή μας στον Διαγωνισμό αποτέλεσε το εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Έλα στη θέση μου» που έχει ως στόχο την ενημέρωση των μαθητών και μαθητριών για τα στερεότυπα και τις ανισότητες φύλου. Κατά συνέπεια, σε ένα πρώτο στάδιο αξιοποιήθηκε το εκπαιδευτικό υλικό του εν λόγω προγράμματος. Στη συνέχεια, οι συζητήσεις -με βάση το υλικό- έδωσαν το έναυσμα για περαιτέρω αναζητήσεις και σχεδιασμό νέων δραστηριοτήτων.

Ο σχεδιασμός της όλης εκπαιδευτικής προσέγγισης έγινε με βάση την ταξινομία του Bloom η οποία περιλαμβάνει τα εξής επίπεδα: Γνωρίζω, Κατανοώ, Εφαρμόζω, Αναλύω, Αξιολογώ, Δημιουργώ. Ουσιαστικά, η συγκεκριμένη ταξινόμηση έδωσε τη δυνατότητα να προσεγγίσουμε το θέμα προχωρώντας από τα πιο απλά στα πιο σύνθετα.

Με βάση τα παραπάνω, το σενάριο/πρόγραμμα σχεδιάστηκε ως εξής:

Γνωρίζω: Οι μαθήτριες/μαθητές αποσαφηνίζουν τη βασική έννοια που σχετίζεται με τις ανισότητες φύλου, τα στερεότυπα. Πώς αντιλαμβάνονται την έννοια, πώς θα την εξηγούσαν σε μαθήτριες/μαθητές μικρότερης ηλικίας; Τι είναι τα στερεότυπα φύλου; Μπορούν να δώσουν κάποια παραδείγματα;

Κατανοώ: Αναλογίζονται τη σημασία και την αρνητική επίδραση των στερεοτύπων στη ζωή των γυναικών και των ανδρών. Αναρωτιούνται ποιες/ποιοι δέχονται περισσότερο τις αρνητικές τους επιδράσεις; Σε ποιους τομείς της καθημερινής ζωής τα συναντάμε; Πώς διαχέονται στην κοινωνία; Ποια τα αποτελέσματά τους για την κοινωνία και το άτομο; Η συζήτηση για τους τομείς που επιδρούν τα στερεότυπα έδωσε το έναυσμα για ενασχόληση με θέματα, όπως μισθολογικό χάσμα, γυάλινη οροφή, έμφυλα παιχνίδια. Ακόμη, συζητήσαμε το φαινόμενο της έμφυλης βίας και των γυναικοκτονιών ως αποτέλεσμα των έμφυλων στερεοτύπων και της ανισότητας μεταξύ των φύλων.

Εφαρμόζω: Στη φάση αυτή, αποφασίζουμε να διερευνήσουμε τις αντιλήψεις των συμμαθητών/τριών τους για θέματα που συζητήσαμε και σχετίζονται με τα στερεότυπα (ερωτηματολόγιο 1: Διερεύνηση αντιλήψεων). Έτσι, σχεδιάζουμε ένα σύντομο ερωτηματολόγιο. Μπαίνουν στον ρόλο της ερευνήτριας/του ερευνητή και ρωτάνε τις συμμαθήτριές και τους συμμαθητές τους στα διαλείμματα. Επίσης, αποφασίζουμε να διερευνήσουμε και τις απόψεις των γονέων σχετικά με τα έμφυλα παιχνίδια. Καταγράφουμε ερωτήσεις και συντάσσουμε ένα ακόμη ερωτηματολόγιο σε ψηφιακή μορφή (ερωτηματολόγιο 2: έμφυλα παιχνίδια). Ο σύνδεσμος αναρτάται σε ομάδα του σχολείου και του συλλόγου γονέων στα ΜΚΔ (facebook). Με αυτόν τον τρόπο, εμπλέκονται -τουλάχιστον σε έναν βαθμό- και  άλλα μέλη της σχολικής κοινότητας.

Οι παραπάνω δραστηριότητες έφεραν, κατά κάποιο τρόπο, τις μαθήτριες/τους μαθητές σε επαφή και με τον τρόπο που διεξάγεται μια έρευνα: προβληματισμός, στόχος, επιλογή πληροφορητών/τριών (συμμαθητές/τριες στη μία περίπτωση, γονείς στη δεύτερη), σύνταξη ερωτηματολογίου, συλλογή υλικού και επεξεργασία.

Αναλύω: Γίνεται επεξεργασία των δεδομένων και σχολιάζουμε τα συμπεράσματα που προέκυψαν. Επίσης, αναζητούμε στερεότυπα γύρω μας: σύντομες αφηγήσεις/περιστατικά από το ευρύτερο οικογενειακό περιβάλλον, διαφημίσεις, τηλεοπτικές σειρές, βιβλία, παιχνίδια, επικαιρότητα κ.λπ και τα συγκεντρώνουμε σε έναν ψηφιακό πίνακα (padlet) με τη σκέψη ότι πρώτα τα αναγνωρίζουμε, για να μπορούμε να τα απορρίψουμε. Ενδεχομένως, αν εκτεθούν και αποδομηθούν εξασθενίσει η αρνητική και καταστρεπτική επιρροή τους πάνω μας.

Αξιολογώ: Στη φάση αυτή κεντρικές έννοιες αποτελούν η ενσυναίσθηση, ο αναστοχασμός και η αυτογνωσία. Τίθενται ερωτήματα, όπως πώς μπορεί να νιώθει κάποια γυναίκα ή και άντρας που έρχεται αντιμέτωπος με στερεότυπα που αφορούν το φύλο του; Αφού έχουμε μάθει να τα αναγνωρίζουμε γύρω μας, ποια στάση κρατάμε; Τι μπορούμε να κάνουμε;   

Δημιουργώ: Σε απάντηση της προηγούμενης ερώτησης, δηλαδή πώς θα μπορούσαμε να καταπολεμήσουμε τα στερεότυπα φύλου αποφασίζουμε τη δημιουργία εικαστικών έργων μέσα από τα οποία θα περάσουμε τα μηνύματά μας για την ανισότητα τω φύλων. Στο σημείο αυτό να διευκρινιστεί ότι για κάθε δημιουργία προηγήθηκε συζήτηση.

Για παράδειγμα, η εικαστική δημιουργία που συνοδεύει την ανάρτηση ερμηνεύεται ως εξής: Ένα δέντρο στο οποίο ως ζουμεροί καρποί μένουν μόνο οι θετικές αξίες και οι επιδιωκόμενοι στόχοι: ισότητα, γεφύρωση μισθολογικού χάσματος, ίσες ευκαιρίες, σεβασμός, δικαιώματα. Τα αρνητικά στοιχεία ως σάπια φρούτα πέφτουν από το δέντρο. Αυτά είναι η έμφυλη βία, η ανισότητα, η πατριαρχία, οι γυναικοκτονίες, η γυάλινη οροφή, τα στερεότυπα φύλου, οι διακρίσεις, το μισθολογικό χάσμα κ.λπ. Στον κορμό κυριαρχεί το μήνυμα, ενώ στις ρίζες του δέντρου παρατηρούμε θεσμούς-παράγοντες που διαχέουν τα στερεότυπα, όπως είναι τα ΜΜΕ, το σχολείο, η τέχνη, η μουσική, η κοινωνία, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κ.λπ. Ωστόσο, οι παράγοντες αυτοί μπορεί να συντελέσουν και στην καταπολέμηση –ή τουλάχιστον στην αντιμετώπιση- των στερεοτύπων, αφού τα στερεότυπα αποτελούν κατασκευές. Τέλος, αριστερά του έργου διακρίνεται μια σημαία που απεικονίζει το γυναικείο και ανδρικό σύμβολο σε σχέση ισότητας.

Τα έργα θα εκτεθούν στη βιβλιοθήκη του σχολείου, στα ιστολόγια της εκπαιδευτικού (https://mmichali.blogspot.com/ και https://blogs.sch.gr/m_michali/), στο ιστολόγιο του σχολείου (https://blogs.sch.gr/2gymagdi/) καθώς και στα κοινωνικά δίκτυα, για τον προβληματισμό και την ευαισθητοποίηση όλης της σχολικής κοινότητας.

Αξιοποίηση εκπαιδευτικού υλικού «Έλα στη θέση μου». Να σημειωθεί ότι το εν λόγω υλικό δημιουργήθηκε ως μέρος του έργου WOMENTORS, το οποίο υλοποιείται στο πλαίσιο του προγράμματος Active citizens fund, με φορέα υλοποίησης το Ίδρυμα Λαμπράκη και εταίρο την Αποστολή Άνθρωπος.

Συνεργασία με τον σύλλογο γονέων και εκπαιδευτικών ως προς τη συμπλήρωση του ερωτηματολογίου, αλλά και για τη διάχυση της δράσης.