Το εργαστήριο που υλοποιήθηκε στο σχολείο μας κατά την σχολική χρονιά 2022-2023, είχε ως βασική θεματολογία το Νερό. Συγκεκριμένα η διερεύνηση του θέματος έγινε μέσω της εκπαιδευτικής μεθόδου project. Ως αφόρμηση για την έναρξη των δραστηριότητων, αποτέλεσε το αρχικό ενδιαφέρον που έδειξαν τα παιδιά για το νερό της βροχής. Τα παιδιά κάθε φορά που έβρεχε έδειχναν έντονη επιθυμία να παρατηρήσουν την βροχή, να την αγγίξουν, να την οσφρηστούν, να παίξουν στην βροχή, να ζωγραφίσουν με τις σταγόνες της βροχής στο παράθυρο.. Έτσι, με κεντρικό γνώμονα το ενδιαφέρον των παιδιών, αποφασίσαμε δασκάλες και παιδιά από κοινού, να εμπλουτίσουμε τις γνώσεις μας για το νερό. Φτιάξαμε το πρώτο μας ιστόγραμμα, με κεντρική λέξη το «Νερό», όπου προέκυψε από των καταιγισμό ιδεών των μαθητών και των μαθητριών μας. Από τις πρώτες ιδέες που εξέφρασαν τα παιδιά αναδείχθηκε ότι το νερό υπάρχει στην φύση αλλά και σε μέρη όπως το σπίτι, το σχολείο, οι δουλειά της μαμάς και του μπαμπά κα. Τότε όμως προβληματιστήκαμε σχετικά με το πώς το νερό φτάνει στην φύση και πώς φτάνει στο σπίτι στο σχολείο και στα άλλα μέρη που ξέρουμε ότι υπάρχει. Το πρώτο βήμα για την διερεύνηση του θέματος, αποτέλεσε η έρευνα αρχικά στο σχολείο και έπειτα στο σπίτι, ώστε να ανακαλύψουμε μέρη που υπάρχει νερό και τυχόν δεν αναφέραμε κατά την δημιουργία του πρώτου μας ιστογράμματος! Έτσι, γίναμε Επιστήμονες και Επιστημόνισσες!! Σε αυτό μας βοήθησε ένας πολύ περίεργος επισκέπτης, ο ερευνητής Σταγόνης!! Αφού μας μύησε ως επιστήμονες/ -ισσες, μας έμαθε δηλαδή τα χαρακτηριστικά αλλά και τις απαραίτητες δεξιότητες ενός επιστήμονα και μίας επιστημόνισσας (παρατήρηση, ανακαλύψη, υπόθεση, καταγραφή ιδεών κα.)! Αφού εμπλουτίσαμε με τις παρατηρήσεις που προέκυψαν από την έρευνα μας το αρχικό μας ιστόγραμμα για το νερό, στην συνέχεια με την χρήση των ΤΠΕ προσπαθήσαμε να εντοπίσουμε το νερό στην φύση! Εντοπίσαμε μέσω Google earth, το νησί μας, την Κρήτη και συγκεκριμένα εστιάσαμε την έρευνα μας στην πόλη μας το Ηράκλειο! Κάθε φορά που βρίσκαμε νερό, προσθέταμε μία πινέζα και τελικά ανακαλύψαμε ότι στην πόλη μας υπάρχει νερό σε ποτάμια, λίμνες, σε πολλές παραλίες, στο λιμάνι της πόλης μας. όσα ανακαλύψαμε τα καταγράψαμε φυσικά στον δικό μας «χάρτη του νερού». Επιπλέον όμως πραγματοποιήθηκαν εκδρομές σε σημεία ενδιαφέροντος με σκοπό τα παιδιά να δουν και από κοντά όσα εντοπίσαμε μέσω Google earth!
Αφού βρήκαμε πού υπάρχει νερό γύρω μας, έπειτα προσπαθήσαμε να απαντήσουμε στο ερώτημα που γεννήθηκε στην πρώτη μας συζήτηση για το θέμα «Πώς δηλαδή το νερό υπάρχει στην φύση, στο σπίτι, στο σχολείο κα.». Στην ερευνα μας, βοήθησε πολύ η έρευνα σε βιβλία γνώσεων, ιστορίες και εγκυκλοπαίδειες. Αφού χωριστήκαμε σε μικρές ομάδες εργασίας, μάθαμε για τον κύκλο του νερού, καταγράψαμε σε ατομικά φύλλα καταγραφής όσα μάθαμε αλλά εργαστήκαμε και όλοι/ όλες μαζί και φτιάξαμε και την ομαδική μας μακέτα που δείχνει τον κύκλο του νερού! Τέλος τραγουδήσαμε τον κύκλο του νερού, μαθαίνοντας το τραγούδι, «Ποταμάκι». Επιπλέον η επίσκεψη μας στο Ιστορικό μουσείο Ηρακλείου συνέβαλε στο να κατανοήσουμε πώς το νερό έφτανε στα σπίτια την παλιά εποχή, εκεί μάθαμε για τις κρήνες και τα πηγάδια που αποτέλεσαν εδιαφέρουσες πληροφορίες για τα παιδιά! Τέλος, το πρόγραμμα ολοκληρώθηκε με πειράματα νερού! Μέσω των πειραμάτων διαπραγματευτήκαμε τις ιδιότητες του νερού! Ακόμη η τελευταία εβδομάδα αφιερώθηκε στην σπουδαιότητα της εξοικονόμησης του νερού, της προστασίας του νερού στην γη μας!
Φάση 1 – Ευαισθητοποίηση με το θέμα
Η εισαγωγή στο θέμα πραγματοποιήθηκε με την εμφάνιση ενός νέου φίλου – επιστήμονα, τον ερευνητή Σταγόνη. Ο ερευνητής Σταγόνης μας ενημέρωσε ότι το πεδίο της έρευνας του είναι το νερό και μας έθεσε την ερώτηση σταθμό «ξέρετε τί είναι το νερό;». Έπειτα ακολούθησε συζήτηση και καταιγισμός ιδεών, όπου προέκυψε και το ιστόγραμμα «νερό». Στη συνέχεια, μέσα από εκπαιδευτικό βίντεο, ο Σταγόνης εμπλούτισε τις αρχικές μας γνώσεις δίνοντας μας πληροφορίες για το πού υπάρχει νερό. Έτσι λοιπόν τα παιδιά πρόσθεσαν στο αρχικό ιστόγραμμα νέες πληροφορίες σχετικές με το νερό. Παρατήρησαν τον πλανήτη μας, τη Γη και εντόπισαν το νερό που υπάρχει στην επιφάνειά του. Οι μαθητές προβληματίστηκαν σχετικά με την ποσότητα νερού στην Γη, αποτυπώνοντας την εικόνα του πλανήτη Γη στη δική τους καταγραφή.
Φάση 2 – Εμβάθυνση στο θέμα : Το νερό στην καθημερινότητά μας
Ο ερευνητής Σταγόνης αυτή την φορά μας κάλεσε να γίνουμε και εμείς ερευνητές, νερού και μας μύησε στην έρευνα μέσα από ένα ψυχοκινητικό παιχνίδι, στο οποίο γίναμε σταγόνες. Έπειτα μας κάλεσε να ερευνήσουμε πηγές νερού στο σχολείο. Γι’ αυτόν το λόγο δημιουργήσαμε μεγεθυντικούς φακούς και ξεκινήσαμε την εξερεύνηση, καταγράφοντας τις πηγές που ανακαλύπταμε. Η εξερεύνηση όμως συνεχίστηκε και στο σπίτι, όπου με τη βοήθεια της οικογένειας, τα παιδιά εντόπισαν πηγές νερού στο σπίτι και της κατέγραψαν. Οι καταγραφές αυτές έγιναν με πολυτροπικά μέσα (εικόνες, βίντεο, ζωγραφική, κείμενο) και οι μαθητές τις μοιράστηκαν με τον Σταγόνη αλλά και με την ομάδα μας.
Ακολούθησε περιήγηση στην πόλη μας μέσω του προγράμματος Google earth, προκειμένου να εντοπίσουμε πού υπάρχει νερό στην πόλη μας. Έτσι, παρατηρήσαμε ότι ο τόπος που ζούμε περιτριγυρίζεται από θάλασσα. Ακόμη ανακαλύψαμε το λιμάνι, ποτάμια και λίμνες της πόλης μας. Επίσης, περιηγηθήκαμε με το ίδιο πρόγραμμα σε σημεία σταθμό της πόλης μας, όπως το σιντριβάνι τον λιονταριών. Αφού ολοκληρώσαμε την περιήγηση στην πόλη μας, δημιουργήσαμε τον δικό μας χάρτη της πόλης μας, τοποθετώντας τα σημεία που υπάρχουν νερό σε αυτήν. Επιπλέον, στο πλαίσιο αυτό, πραγματοποιήσαμε επίσκεψη στο Ιστορικό μουσείο της πόλης μας, όπου οι μαθητές παρακολούθησαν σχετικό πρόγραμμα, που μας βοηθάει να κατανοήσουμε καλύτερα πώς το νερό έφτανε στην πόλη μας.
Φάση 3 – Η χρήση του νερού
Αφού μάθαμε από πού έρχεται το νερό στην πόλη μας, ο ερευνητής Σταγόνης, ήρθε με ένα νέο ερώτημα: «Με ποιους τρόπους χρησιμοποιούμε το νερό στην καθημερινότητα μας;» Δημιουργήθηκε νέο ιστόγραμμα, το οποίο εμπλουτίστηκε με εικόνες, φωτογραφίες και ζωγραφιές των παιδιών, που αποτύπωναν τη χρήση του νερού μέσα στην ημέρα. Επιπλέον παίξαμε παιχνίδια παντομίμας και πραγματοποιήσαμε ψηφιακές αλλά και ψυχοκινητικές δραστηριότητες σχετικές με το θέμα.
Φάση 4 – Ο κύκλος του νερού
Ο ερευνητής Σταγόνης μας γνώρισε τον κύκλο του νερού. Μας εξήγησε ποια είναι η διαδρομή του νερού, αρχικά μέσα από ένα πληροφοριακό βιβλίο και έπειτα δραματοποιήσαμε αυτή την διαδρομή με το σώμα μας μέσα από δομημένο ψυχοκινητικό παιχνίδι. Ο κύκλος του νερού αποτυπώθηκε σε ατομικές, ελεύθερης δομής εργασίες, αλλά και σε ομαδική εργασία (μακέτες) που στόλισε την τάξη και αποτέλεσε πίνακα αναφοράς για τη σχολική ομάδα. Τέλος, φτιάξαμε το δικό μας τραγούδι για το συνεχές ταξίδι του νερού.
Φάση 5 –Οι ιδιότητες του νερού
Αφού γνωρίσουμε τον κύκλο του νερού, ο ερευνητής Σταγόνης μας βοήθησε να κατανοήσουμε τις ιδιότητες του νερού μέσα από σειρά πειραμάτων. Γίναμε και πάλι ερευνητές και αυτή τη φορά κάναμε πειράματα υπό την επίβλεψη και τις οδηγίες του ερευνητή Σταγόνη για να γνωρίσουμε, να δούμε, να πιάσουμε το νερό σε στερεή, σε αέρια και σε υγρή μορφή. Γνώρισαν λοιπόν τα παιδιά, μέσα από τα πειράματα, τις ιδιότητες του νερού που το κάνουν τόσο πολύτιμο. Τα πειράματα εμπλουτίστηκαν με βιωματικά παιχνίδια, με σκοπό την καλύτερη κατανόηση. Έτσι, ενδεικτικά, με ένα γαλάζιο μακρύ πανί δημιουργήθηκε μια λιμνούλα. Τα παιδιά χωρίστηκαν σε ομάδες και σε κάθε ομάδα ζητήθηκε να «ψαρέψει» μια κατηγορία υλικών σχετικών με το νερό και τις ιδιότητες –μορφές του. Τις κάρτες που ψάρεψαν τις παρατηρήσαμε και συζητήσαμε σχετικά με αυτές.
Φάση 6 – Ρύπανση νερού
Ο ερευνητής Σταγόνης αυτή την φορά μας έφερε ένα μεγάλο πρόβλημα, το πρόβλημα της ρύπανσης του νερού στον τόπο μας. Είδαμε λοιπόν φωτογραφίες από τα ποτάμια του Ηρακλείου, το λιμάνι, τις παραλίες που φαίνονται τα σκουπίδια και οι ρύποι. Έπειτα είδαμε φωτογραφίες και από άλλα μέρη του κόσμου, ώστε να συνειδητοποιήσουμε ότι το πρόβλημα δεν είναι τοπικό μόνο. Πέρα από το νερό, επηρεάζει άμεσα σημαντικές ποσότητες ζωντανών οργανισμών που ζουν μέσα στο νερό ή ζουν από το νερό. Η δραστηριότητα αναπτύχθηκε μέσα από απλά πειράματα, που έδειχναν πώς και πόσο εύκολα μολύνεται το νερό, αλλά και πόσο δύσκολο είναι να καθαριστεί το νερό.
Σε επόμενη φάση ο ερευνητής Σταγόνης ζήτησε βοήθεια και λύσεις από τα παιδιά. Πώς θα μπορούσαμε να σώσουμε το νερό; Πώς οι ιδέες μας θα ακουστούν και θα υλοποιηθούν;
Προτάθηκαν τρόποι διάχυσης των ιδεών μας (αφίσες, σποτ κ.ά.)
Έπειτα παρέα με τον ερευνητή Σταγόνη συζητήσαμε για τους τρόπους εξοικονόμησης που μπορούμε να εφαρμόσουμε εμείς οι ίδιοι στο σπίτι μας και στο χώρο που ζούμε. Τα παιδιά χωρίστηκαν σε ομάδες και τους δόθηκαν 9 κύβοι, με εικόνες σε κάθε πλευρά των κύβων. Μοιράστηκε σε κάθε ομάδα από μια εικόνα και κλήθηκε με τους κύβους της να τη φτιάξει. Έπειτα την παρουσίασε στις υπόλοιπες ομάδες και συζητήσαμε τους τρόπους εξοικονόμησης.
Τα παιδιά με βιωματικό τρόπο, έμαθαν τι σημαίνει σπατάλη νερού και τι εξοικονόμηση νερού. Πρόκειται για κινητικό παιχνίδι / παιχνίδι παντομίμας.
Τέλος όλα τα μηνύματα που προέκυψαν απο την επεξεργασία του θέματος έγιναν γνωστά μέσω εκδήλωσης -installation, η οποία ήταν ανοιχτή προς το κοινό. αναρτήθηκαν σχετικές φωτογραφίες στα κοινωνικά δίκτυα του σχολείου μας, στην ιστοσελίδα, δημιουργήθηκαν αφίσες που αναρτηθηκαν διαδικτυακά, στο σχολείο, στα σπίτια των παιδιών αλλά και στην γειτονιά του σχολείου και των σπιτιών των μαθητών μας.
