60ο Νηπιαγωγείο Ηρακλείου

Στις 20 Νοεμβρίου 1989 υιοθετείται ομόφωνα από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωµένων Εθνών η Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού. Λίγα χρόνια αργότερα (2/12/1992) επικυρώνεται από την Ελλάδα προκειμένου να ανοίξει ένα νέο μεγάλο κεφάλαιο προάσπισης του παιδιού, στο πλαίσιο της προστασίας και της ευημερίας του. Σχεδόν τριάντα χρόνια αργότερα η Σύμβαση γίνεται ολοένα και περισσότερο επίκαιρη, καθώς ορισμένα από τα άρθρα της μετατρέπονται σε κεντρικές ειδήσεις: παιδιά πρόσφυγες (άρθρο 22), παιδιά με αναπηρία (άρθρο 23), προστασία σε περίπτωση πολέμου (άρθρο 38), πρόσβαση σε πληροφορίες (άρθρο 17), προστασία παιδιών από σεξουαλική κακοποίηση (άρθρο 34) είναι καθημερινά παραδείγματα που κλυδωνίζουν την κοινωνία και καθιστούν επιτακτική την ενεργοποίηση όλων των φορέων της για την προστασία του παιδιού.

Στο πλαίσιο αυτό η εκπαίδευση ως βασικός κοινωνικοποιητικός θεσμός οφείλει να συμμετέχει ενεργά για την εφαρμογή του άρθρου 42 που στοχεύει στην ενεργή ενημέρωση σχετικά με τη Σύμβαση.  Το πλήθος των άρθρων και οι ενδιάμεσες προεκτάσεις τους δημιουργούν ένα εύφορο πεδίο ανάπτυξης εκπαιδευτικών σεναρίων σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης.

Στο Νηπιαγωγείο μας υλοποιήσαμε ένα συλλογικό σχεδιασμό σχεδίων μαθημάτων με την πιλοτική εφαρμογή «εκπαιδευτικής βαλίτσας» σχετικά με τα Δικαιώματα του Παιδιού. Αρχικά υπήρξε η δέσμευση του διαμοιρασμού, της ανοικτότητας και του σεβασμού στις ιδέες των άλλων. Η «βαλίτσα» ήταν ο υποδοχέας κάθε δράσης που με τη σειρά του θα διοχέτευε ελεύθερα σε κάθε ενδιαφερόμενη εκπαιδευτικό το περιεχόμενό της. Μέσα από αυτή τη συλλογική εργασία 20 εκπαιδευτικών προσχολικής αγωγής εφαρμόσαμε παράλληλα μια αειφορική διαχείριση των πόρων του σχολείου, καθώς δεν χρειαζόταν επαναλαμβανόμενες ανατυπώσεις, αγορές υλικών, πλαστικοποιησεις, κλπ. αλλά ο δανεισμός τους από τη «βαλίτσα» διασφάλιζε τη βιωσιμότητα των υποδομών μας και την αλλαγή της νοοτροπίας μας προς αυτή την κατεύθυνση.

Το περιεχόμενο της «βαλίτσας» εμπλουτιζόταν σε όλη τη διάρκεια του προγράμματος και περιελάμβανε: συλλογή σχετικών παραμυθιών, εποπτικό υλικό (καρτέλες, αφίσες), διαδραστικά παιχνίδια, κούκλες- βαλίτσες, οδηγό δραστηριοτήτων για τα δικαιώματα του Παιδιού (με συστηματική ενημέρωση). Στόχος στο άμεσο διάστημα είναι η σταδιακή ψηφιοποίηση όλου του έντυπου υλικού για τη σταθερή «εσωτερική» εφαρμογή της «βαλίτσας» και τον ενδεχόμενο δανεισμό της σε άλλες σχολικές μονάδες της περιοχής.

Ο τρόπος εφαρμογής της Σύμβασης υλοποιήθηκε μέσα από τη διαθεματική βιωματική προσέγγιση: επιλεγμένα άρθρα της αποτέλεσαν τους πυρήνες σχεδιασμού των μαθημάτων/ δράσεων.

Αφετηρία των μαθημάτων υπήρξε η κοινοποίηση της Σύμβασης (άρθρο 42) και του περιεχομένου της. Εποπτικό υλικό της UNICEF, σχετικά παραμύθια, video, παιχνίδια με καρτέλες αντιστοίχισης, τα δικαιώματα μέσα από την Τέχνη, κ.ά αποτέλεσαν την αρχή του ταξιδιού. Στη συνέχεια προσανατολιστήκαμε σε επίκαιρα άρθρα προκειμένου να εμβαθύνουμε σε συγκεκριμένες κεντρικές αξίες.

Το δικαίωμα στην εκπαίδευση επεξεργάστηκε παράλληλα και σε αντιδιαστολή με την προστασία από την παιδική εργασία. Τα μαγικά μολύβια της Malala χρωμάτισαν τα όνειρα των παιδιών, ενώ παιχνίδια ρόλων και δραματοποιήσεις δημιούργησαν στις/στους μαθήτριες/τές μας προβληματισμούς για το θέμα.

Ο Παλμίρ με την κόκκινη βαλίτσα του γέννησε στα παιδιά σκέψεις για τα δικαιώματα των παιδιών προσφύγων. Η εφαρμογή της εκπαιδευτικής κούκλας συνδυαστικά με κινητικά και διαδραστικά παιχνίδια έβαλε τον σπόρο της ειρήνης βαθύτερα στις καρδιές των παιδιών.

Η Κίκο και το χέρι δεν προβλημάτισαν απλά, αλλά ενημέρωσαν τα παιδιά για τη σεξουαλική παρενόχληση και κακοποίηση στη δυναμική του «ΟΧΙ» σε κάθε ενδεχόμενη περίπτωση. Πλήθος σχετικών παραμυθιών και video αποτέλεσαν την έμπνευση για να φτιάξουν τα παιδιά το δικό του δίκτυο ασφάλειας και να υπερασπιστούν την ατομική τους «φυσαλίδα». Η κατασκευή κούκλας από τα ίδια και η μεταφορά της ιστορίας της Κίκο στο σπίτι αποτέλεσαν τη βιωματική διάχυση του άρθρου 34 στις οικογένειες των μαθητριών/των μας.

Τα δικαιώματα των παιδιών με αναπηρία (άρθρο 23) αποτέλεσε το περιεχόμενο μια εκτενούς θεματικής, με βάση το παραμύθι, τη νοηματική γλώσσα και τις κατασκευές.

Όλη η υλοποίηση του προγράμματος αξιοποιούσε τις διαφορετικές ικανότητες εκπαιδευτικών και μαθητικών ομάδων ανάλογα. Έτσι αναπτύχθηκαν σενάρια που χρησιμοποιούσαν: τις τέχνες, STE(A)M, παραμύθια, δραματοποιήσεις, κατασκευές, στατιστικές αναλύσεις, συννεφόλεξα, κ.ά.

Παράλληλα στοχεύοντας στην επαγγελματική ανάπτυξη των εκπαιδευτικών μας συμμετείχαμε σε εθελοντική επιμόρφωση για τις Πρώτες βοήθειες σε παιδιά, υιοθετώντας έμπρακτα το άρθρο 6 για Ζωή, Επιβίωση και Ανάπτυξη. Στο ίδιο πλαίσιο μέλη της παιδαγωγικής μας ομάδας παρακολούθησαν 3ήμερο επιμορφωτικό σεμινάριο του ΚΠΕ Ιεράπετρας με θέμα της Διατροφή, επιδιώκοντας τη διάχυση γνώσεων στα άρθρα 27, 24 και 6 (Τροφή, Περιβάλλον, Ζωή). Τέλος, το νηπιαγωγείο μας συμμετείχε στη συν-διοργάνωση επιμορφωτικής Ημερίδας με θέμα «Ασφάλεια στο Διαδίκτυο και Γονείς» ευαισθητοποιώντας την ευρύτερη σχολική κοινότητα για  το δικαίωμα ασφαλούς ενημέρωσης και  πληροφοριών που τα παιδιά λαμβάνουν από το διαδίκτυο (άρθρο 17).

Οι περισσότερες από τις δράσεις του σχολείου δημοσιεύονταν συστηματικά στον ιστότοπο του σχολείου μας. Επίσης, καθιερώσαμε την τακτική κατασκευή χειροποίητων δημιουργιών από τα παιδιά και την μεταφορά τους στο σπίτι. Κάθε κατασκευή έφερε σήμανση για τα δικαιώματα του παιδιού και ειδική αναφορά στο άρθρο με το οποίο σχετιζόταν. Με τον τρόπο αυτό επιχειρήσαμε την ενημέρωση για τη σύμβαση (άρθρο 42) και την ενεργοποίηση του άρθρου 18 για την ευθύνη των γονέων στην ανατροφή των παιδιών τους.

Σε επιμέρους τομείς του προγράμματος συνεργαστήκαμε με ΚΠΕ Ιεράπετρας, 4ο ΔΣ Ηρακλείου, Ελληνικό Τμήμα Ασφάλειας Διαδικτύου- ΙΤΕ, Ιατρικό Σύλλογο Ηρακλείου, UNESCO