12o ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΘΗΝΩΝ

Φέτος το θεωρητικό πλαίσιο της δράσης αυτής στηρίχθηκε στο εργαστήριο δημιουργικής γραφής, που το σχολείο μας υλοποίησε με θέμα «Ποιήματα ποιητικής». Θελήσαμε να παρουσιάσουμε στους μαθητές και των δύο σχολείων του 12ου Γυμνασίου Αθηνών και Paul Bert Paris (Τμήμα Ελληνικής Γλώσσας), σε συνεργασία με τους Έλληνες συναδέλφους μας στο Παρίσι, τον ανακουφιστικό ρόλο της ποίησης , όταν μπορούμε να την αξιοποιήσουμε ως μέσο έκφρασης και προσωπικής εκτόνωσης. Αυτό επιτεύχθηκε με διαδικτυακές σύγχρονες και ασύγχρονες συναντήσεις των μαθητών των δύο σχολείων, στις οποίες έγιναν εργαστήρια δημιουργικής γραφής, αλλά και μαθήματα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας. Εστιάσαμε στους ποιητές εκείνους που ασχολήθηκαν με ποιήματα που μιλούν για την ποίηση, όπως ο Κ. Καβάφης, Ο Κ. Καρυωτάκης, ο Μ. Σαχτούρης, Οδ. Ελύτης, Ο Γ. Παυλόπουλος και πολλοί άλλοι. Μέσα από τη συνεργασία των δύο σχολείων δώσαμε στους μαθητές μας την ευκαιρία να ανοίξουν τους ορίζοντές τους και να συναισθανθούν την ταυτότητά τους ως Ευρωπαίοι πολίτες. Επιθυμούμε να φέρουμε σε πέρας μία τέτοια δράση σε ένα δημόσιο σχολείο των Κάτω Πετραλώνων που δεν θα υστερεί σε τίποτα από τις δράσεις των μεγάλων ιδιωτικών σχολείων. Θέλουμε να στηρίξουμε τους νέους, να έχουν μία καλύτερη πρόσβαση στην Εκπαίδευση και μια καλύτερη τύχη ως πολίτες του αύριο. Μαθησιακοί στόχοι μέσα από τους οποίους επιτυγχάνονται συγκεκριμένοι δείκτες ποιοτικής εκπαίδευσης: • Γνωστικοί: Οι μαθητές μαθαίνουν να χρησιμοποιούν το λόγο σε ποικίλα περιβάλλοντα αλλά και σε γραπτά κείμενα για διαφορετικά ακροατήρια. Ακόμη δεν παραμελούνται πλευρές του αναλυτικού προγράμματος όπως οι κοινωνικές επιστήμες και η ιστορία, οξύνεται η ερευνητική ικανότητα βελτιώνεται η δυνατότητα λήψης αποφάσεων και επίλυσης προβλημάτων. • Κοινωνικοί- πολιτιστικοί - συναισθηματικοί: Καλλιεργείται η συνεργασία η αλληλεγγύη ανάμεσα στους μαθητές εδραιώνεται η εμπιστοσύνη, περιορίζεται ο ανταγωνισμός τονώνεται η αποδοχή της διαφορετικότητας ενώ αμβλύνονται οι αντιθέσεις στο πλαίσιο της ομάδας, καθώς προωθείται ο γόνιμος διάλογος. • Δημιουργικοί: Διατυπώνονται ιδέες κατανοούνται πληρέστερα οι απόψεις των άλλων εκφράζονται και κατανοούνται πιο εποικοδομητικά τα συναισθήματα των πρωταγωνιστών. Η μαθητική κοινότητα έρχεται σε επαφή με έναν άλλο τρόπο παραγωγής και μετάδοσης της γνώσης: όχι από καθέδρας και από το σύγγραμμα αλλά ισότιμα και με αφετηρία την εμπειρία. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗΣ ΓΡΑΦΗΣ 1. Κάθε δραστηριότητα δημιουργικής γραφής προϋποθέτει ένα αναγνωστικό στάδιο, το οποίο προηγείται της συγγραφικής άσκησης. Οι μαθητές μελετούν κείμενα του είδους, του ύφους ή της τεχνοτροπίας που θα κληθούν να γράψουν. Τα μαθητικά κείμενα δεν παράγονται σε αναγνωστικό κενό, τουναντίον. Αν συζητούμε τα ιδιαίτερα τεχνικά χαρακτηριστικά του ιαμβικού δεκαπεντασύλλαβου ή ενός χαϊκού, θα προηγηθεί η ανάγνωση εμβληματικών ή πρόσφορων θεματικά κειμένων του είδους. 2. Έτσι, λοιπόν, το προσυγγραφικό στάδιο αφορά την ανάγνωση λογοτεχνίας. Ή ακόμα τη συνομιλία των τεχνών: Ένα καλλίγραμμα, ένας πίνακας, μια φωτογραφία, ένα μουσικό μοτίβο κ.τ.ό. μπορούν να αποτελέσουν εξίσου παραγωγικό συγ- γραφικό ερέθισμα. 3. Αφού, λοιπόν, προηγηθεί η εστιασμένη συζήτηση στην τάξη, με αντικείμενο κάποια συγκεκριμένη συγγραφική τεχνική ή κάποιο αφηγηματικό τέχνασμα, ακολουθεί το συγγραφικό στάδιο. Ο καθηγητής δίνει στους μαθητές την άσκηση της δημιουργικής γραφής. Ορίζει με σαφήνεια τα ζητούμενά της: Ποια είναι η λογοτεχνική μήτρα, τι είδους κείμενο ζητείται να συγγράψουν, αν υπάρχουν περιορισμοί στο θέμα, στη φόρμα, στην αφηγηματική τεχνική ή στον αριθμό των λέξεων. Οι μαθητές μπορούν να δουλέψουν ατομικά ή και σε ομάδες. Οι μαθητές μπορούν, ίσως, να δουλεύουν ομαδοσυνεργατικά κατά τη συλλογή του συγγραφικού υλικού (για παράδειγμα όταν συγκεντρώνουν υλικό για την κα- τασκευή του λογοτεχνικού ήρωα της ιστορίας τους ή για την περιγραφή ενός χώρου ή ενός αντικειμένου) και ατομικά κατά τη συγγραφή. Βέβαια υπάρχουν λογοτεχνικές φόρμες, όπως λ.χ. το στιχούργημα, το κόμικ ή η θεατρική σκηνή που ενδείκνυνται περισσότερο για την ομαδοσυνεργατική παραγωγή κειμένου. 4. Το πιο σημαντικό στάδιο της δραστηριότητας είναι το τελευταίο: το μετασυγγραφικό. Η παρουσίαση και η συζήτηση των μαθητικών δοκιμών στη σχολική τάξη. Εκεί οι μικροί συγγραφείς παρουσιάζουν τα κείμενά τους στην ολομέλεια. Ακολουθεί συντονισμένη συζήτηση, με στόχο να εντοπιστούν τα σημεία που με μικρές αλλαγές λέξεων στον συνταγματικό ή τον παραδειγματικό άξονα, μικροαλλαγές της δομής ή άλλες γλωσσικές ή αφηγηματικές βελτιωτικές παρεμβάσεις μπορούν να προσφέρουν νέα δυναμική και μεγαλύτερη δραστικότητα στο μαθητικό κείμενο. Εδώ ο καθηγητής είναι προσεκτικός: Οι προτάσεις του έχουν συμβουλευτικό χαρακτήρα. Στη μαστορική των κειμένων κάθε εναλλακτική συγγραφική λύση δοκιμάζεται στην πράξη: «Τι θα έλεγες αν αντί για τη λέξη χ δοκιμάζαμε στο σημείο αυτό τη λέξη ψ; Μήπως θα λειτουργούσε καλύτερα;» Ή: «Αν κόβαμε τη φράση αυτή, το κείμενο θα αποκτούσε μεγαλύτερη ένταση στο συγκεκριμένο σημείο. Έτσι, εντυπώνεται στον αναγνώστη». Η διαδικασία προϋποθέτει έναν εκπαιδευτικό που γνωρίζει καλά τη χρήση, τη συλλειτουργία και τη δυναμική των λέξεων στη φράση, αλλά και μια μαθητική ομάδα που εκπαιδεύεται σιγά σιγά στις επάλληλες γραφές ενός κειμένου. Με τον τρόπο αυτό η αρχική αμηχανία των μαθητών αντικαθίσταται σιγά σιγά από γλωσσική επινοητικότητα, φρέσκιες ιδέες, ενίοτε από φιλαναγνωστικές αναφορές και καίριες κειμενικές παρεμβάσεις Με τη δημιουργική γραφή, δηλαδή τη σύνθεση πραγματικότητας και επινόησης σε κείμενο μυθοπλασίας, ο μαθητής μπαίνει στη θέση των ηρώων του, «κυκλοφορεί» σε διαφορετικές εποχές, παίζει με τη μορφή, την τεχνική και τα λογοτεχνικά είδη, ζει με τη φαντασία του έρωτες, θανάτους, επιτυχίες και αποτυχίες, φιλίες και έχθρες. Συλλαμβάνει με μεγαλύτερη ευκρίνεια το σημασιολογικό βάθος, τις συμπαραδηλώσεις και το συναισθηματικό φορτίο των λέξεων. Συνθέτοντας λογοτεχνικά κείμενα κατανοεί πως οι λέξεις δεν υπάρχουν μονάχα για να κατονομάζουν τον κόσμο, αλλά και για να τον δημιουργούν από την αρχή. Η σύνθεση της πλοκής βάζει τον μικρό συγγραφέα στη θέση του άλλου, του ξένου, του διαφορετικού. Όσο διαρκεί η συγγραφή, γίνεται ο άλλος, μοιράζει τον εαυτό του στους ήρωες του κειμένου του, ζει τη ζωή τους, σκέφτεται με το μυαλό τους, κουβαλά τις εμπειρίες τους. Ο κόσμος που κατασκευάζει με την αφήγησή του ζωντανεύει μπρος στα μάτια του. Η συγγραφική πράξη δείχνει στον μαθητή με τον πιο απτό τρόπο ότι η γλώσσα είναι πανίσχυρο νοητικό εργαλείο: Αποτελεί τρόπο σύλληψης, παράστασης και ερμηνείας του κόσμου.

7 μήνες

ΚΑΤΕΒΑΣΤΕ ΑΡΧΕΙΟ 1