15ο Νηπιαγωγείο Καλαμαριάς

Το πρόγραμμα εφαρμόζεται στο Νηπιαγωγείο καθ'ολη τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς. Ξεκινά με την έναρξη του σχολικού έτους όπου οι μαθητές προσαρμόζονται στο νέο σχολικό περιβάλλον και μαθαίνουν να λειτουργούν σαν ομάδα και ταυτόχρονα καλούνται να γνωρίσουν καλύτερα τον εαυτό τους και τους άλλους. Οι δραστηριότητες που επιλέγονται στηρίζονται στο να καλλιεργήσουν τα παιδιά δεξιότητες επικοινωνίας, ομαδικού πνεύματος και συνεργασίας σεβόμενοι τον εαυτό τους και τους γύρω τους. Το πρόγραμμα «Η Ειρήνη αρχίζει από εμάς» βασίζεται στο  ProW Project (Πρόγραμμα Θετικής Ενίσχυσης Συμπεριφοράς). Καθόλη τη διάρκεια του έργου δίνεται ιδιαίτερη βαρύτητα στη θετική ενίσχυση των επιθυμητών συμπεριφορών που συνδέονται με την ειρήνη, την επικοινωνία, το σεβασμό και τη συνεργασία. Εν προκειμένω στηριζόμαστε στη δημιουργία ενός περιβάλλοντος όπου η θετική συμπεριφορά επιβραβεύεται, προάγοντας την αυτορρύθμιση και τη διαχείριση συγκρούσεων.

Πριν ξεκινήσει το πρόγραμμα, ορίστηκαν σαφείς κανόνες για το πώς τα παιδιά αναμένεται να συμπεριφέρονται, ειδικά όσον αφορά τη συνεργασία, το σεβασμό και τη διαχείριση συγκρούσεων. Χρησιμοποιήθηκαν  απλές και θετικές οδηγίες όπως:"Μιλάμε με ευγένεια στους φίλους μας", "Μοιραζόμαστε τα παιχνίδια μας", "Λύνουμε τις διαφορές μας με λόγια". Τέλος, αναρτήθηκαν οι κανόνες αυτοί στην τάξη για να είναι ορατοί και συζητήθηκαν με τα παιδιά για να κατανοήσουν πώς συνδέονται με την ειρήνη. Χρησιμοποιήθηκε επίσης σύστημα επιβράβευσης για την ενίσχυση θετικών συμπεριφορών. Όταν τα παιδιά επιδεικνύουν συμπεριφορές ειρήνης (π.χ., επίλυση διαφορών, συνεργασία), ανταμείβονται με:αστεράκια ή αυτοκόλλητα, συγχαρητήρια από τους εκπαιδευτικούς  μπροστά στην τάξη για πράξεις φιλίας, επιβράβευση ομαδικής προσπάθειας, όπως το να γεμίσουν ένα βάζο με μπίλιες για κάθε καλή πράξη και να κερδίσουν μια συλλογική δραστηριότητα στο τέλος της εβδομάδας.

Ενδεικτικά αναφέρουμε δραστηριότητες που εφαρμόστηκαν με Στοιχεία Θετικής Ενίσχυσης μέσα στις τάξεις του σχολείου μας: 

• Το Δέντρο της Ειρήνης: Τα παιδιά επιβραβεύονται με φύλλα για το «Δέντρο της Ειρήνης» κάθε φορά που δείχνουν πράξεις σεβασμού και συνεργασίας. Όσο περισσότερα φύλλα προσθέτουν, τόσο περισσότερο μεγαλώνει το δέντρο, δείχνοντας πόσο συμβάλλουν στην καλή συμπεριφορά. Αυτό ενισχύει τη θετική συμπεριφορά με ένα ορατό και συλλογικό αποτέλεσμα.
• Αφίσα «Η Ειρήνη στη Σχολική Μας Ζωή»:Ενθαρρύνουμε τα παιδιά να επιλέγουν συμπεριφορές που βλέπουν γύρω τους και τις προσθέτουμε στην αφίσα. Για παράδειγμα, μπορούν να σχεδιάζουν εικόνες ή σύμβολα που αναπαριστούν θετικές συμπεριφορές που είδαν στην τάξη (π.χ., όταν ένας φίλος τους βοήθησε). 
• Παιχνίδι Ρόλων «Επίλυση Διαφορών» : Κάθε φορά που τα παιδιά συμμετέχουν ενεργά στο παιχνίδι ρόλων και βρίσκουν ειρηνικές λύσεις, επιβραβεύονται με επαίνους και θετικά σχόλια. 
• «Ηρεμία και Ειρήνη με Αναπνοές» για να ενισχύεται η ικανότητα των παιδιών να ηρεμούν μόνα τους πριν αντιδράσουν. Όταν κάποιο παιδί καταφέρει να διαχειριστεί τα συναισθήματά του (π.χ., αντί να φωνάξει, κάνει αναπνοές), επιβραβεύουμε αυτή τη συμπεριφορά δημόσια, ώστε να ενισχυθεί ως πρότυπο.

• Συλλογική Επιβράβευση της Τάξης: Όταν η τάξη ως σύνολο επιδεικνύει θετική συμπεριφορά (π.χ., δεν υπήρξαν συγκρούσεις όλη την εβδομάδα ή τα παιδιά βοήθησαν το ένα το άλλο), επιβραβεύεται με μια ειδική δραστηριότητα (μια ομαδική έξοδο στο προαύλιο, μουσική δραστηριότητα ή θεατρικό παιχνίδι).

Το πρόγραμμα ενισχύθηκε με την εφαρμογή του πρώτου Εργαστηρίου Δεξιοτήτων Εργαστήρια Δεξιοτήτων 2024-25, 1ος Θεματικός Κύκλος: Ενδιαφέρομαι και ενεργώ, κοινωνική συναίσθηση και ευθύνη. Υποθεματική: Αλληλοσεβασμός- Διαφορετικότητα : “Η Ειρήνη αρχίζει από εμάς” – 15ο ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΚΑΛΑΜΑΡΙΑΣ

το οποίο έχει και τον ομώνυμο τίτλο και ανήκει στη Θεματική: Ενδιαφέρομαι και Ενεργώ, Υπό θεματική: Συμπερίληψη, Αλληλοσεβασμός, Διαφορετικότητα. Το πρόγραμμα μέσα από διαδραστικές δραστηριότητες, παιχνίδια και συζητήσεις βοηθά τα παιδιά να καλλιεργήσουν τις απαραίτητες δεξιότητες επίλυσης συγκρούσεων, ευγένεια, αυτορρύθμιση, συνεργασία και σεβασμό στη διαφορετικότητα. Το αρχείο για το Εργαστήριο Δεξιοτήτων επισυνάπτεται. 

Στα πλαίσια του προγράμματος οι μικροί μαθητές παρακολουθούν τη θεατρική παράσταση “Ο μικρός πρίγκιπας” στο χώρο του σχολείου. Η ιστορία του Μικρού Πρίγκιπα του Αντουάν ντε Σαιντ-Εξυπερύ συνδέεται άμεσα με το πρόγραμμα «Η Ειρήνη αρχίζει από εμάς», καθώς μετέφερε στα παιδιά διαχρονικά μηνύματα για τη σημασία της αγάπης, της φιλίας, της κατανόησης και του σεβασμού, που είναι θεμελιώδεις αξίες για την ειρηνική συνύπαρξη.

Παράλληλα το σχολείο μας συμμετέχει ενεργά για δεύτερη σχολική χρονιά στο Δίκτυο ΔΕΣΜΟΣ( Δικτυο Εκπαιδευτικών Σχολικών Μονάδων πρΟσχολικήΣ ηλικίας).  Το σχολείο μας συμμετείχε στη δράση του δικτύου ΔΕΣΜΟΣ για την παύση της βίας και του εκφοβισμού στα σχολεία. Η κοινή δράση πραγματοποιήθηκε στις 6 Μαρτίου 2025, Πανελλήνια Ημέρα κατά της σχολικής βίας και του εκφοβισμού. Τα παιδιά μαζί με τους γονείς και τις εκπαιδευτικούς φώναξαν όλοι μαζί και έστειλαν ένα ηχηρό μήνυμα: “ΟΧΙ ΒΙΑ ΣΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ”, https://blogs.sch.gr/15nipkalamar/2025/03/07/888 , αφού δημιούργησαν καρδιές που πάνω τους είχαν το τύπωμα της παλάμης τους, έγραψαν μηνύματα κατά της σχολικής βίας και τις κρέμασαν σε μία κορδέλα. Όλες οι καρδιές και τα μηνύματα ταξίδεψαν  από τις αυλές των σχολείων και έδωσαν  όλες μαζί ένα κοινό μήνυμα κατά της σχολικής βίας. 

Όπως προαναφέρθηκε η εμπλοκή του σχολείου μας στο πρόγραμμα εφαρμόστηκε καθόλη τη διάρκεια του σχολικού έτους.  Ως εκ τούτου δημιουργήσαμε ένα ολιστικό εκπαιδευτικό περιβάλλον όπου οι εκπαιδευτικοί μαζί με τα παιδιά προσέγγισαν την ειρήνη από διαφορετικές οπτικές γωνίες.

Η αφορμή της 25ης Μαρτίου έδωσε τη δυνατότητα να συνδέσουμε την ιστορική διάσταση του αγώνα για την ελευθερία με τη διαχρονική αξία της ειρήνης. Η ανάγνωση βιβλίων και ιστοριών βοήθησε τα παιδιά να κατανοήσουν ότι η ειρήνη δεν ήταν δεδομένη, αλλά αποτελεί ένα διαρκές ζητούμενο. Μέσα από επιλεγμένα κείμενα, τα παιδιά ήρθαν σε επαφή με ήρωες που αγωνίστηκαν είτε για την ανεξαρτησία είτε για τη διατήρηση της ειρήνης. Οι ιστορίες έδωσαν αφορμή για συζήτηση σχετικά με τις θυσίες, τη σημασία της ελευθερίας και την αξία της συμφιλίωσης. Τα εκπαιδευτικά βίντεο λειτούργησαν ως ερέθισμα για βαθύτερη κατανόηση, προσφέροντας στα παιδιά οπτικά παραδείγματα για το πώς ο πόλεμος επηρέασε τις κοινωνίες και γιατί η ειρήνη ήταν τόσο σημαντική. Μετά την παρακολούθηση, πραγματοποιήθηκε συζήτηση όπου τα παιδιά εξέφρασαν τα συναισθήματά τους και μοιράστηκαν σκέψεις για το πώς θα μπορούσαν τα ίδια να συμβάλλουν στην ειρήνη μέσα στο σχολικό περιβάλλον. Οι απόψεις και οι σκέψεις των παιδιών για την ειρήνη και τον πόλεμο καταγράφηκαν και παρουσιάστηκαν μέσα από μια ομαδική εργασία. Δημιούργησαν μια αφίσα όπου αποτύπωσαν με ζωγραφιές, λέξεις ή φράσεις τις ιδέες τους για έναν κόσμο χωρίς βία.  Η διάσταση των συναισθημάτων έπαιξε κεντρικό ρόλο στην κατανόηση της ειρήνης. Τα παιδιά εξερεύνησαν και εξέφρασαν πώς ένιωσαν όταν σκέφτηκαν τον πόλεμο και την ειρήνη μέσα από θεατρικό παιχνίδι ή ζωγραφική. Μια δραστηριότητα περιλάμβανε τη δημιουργία ενός "βιβλίου συναισθημάτων", όπου κάθε παιδί ζωγράφισε και περιέγραψε πώς φαντάζεται έναν ειρηνικό κόσμο. Τέλος, συνδέσαμε όλες αυτές τις δραστηριότητες με τις έννοιες της αυτορρύθμισης και της συνεργασίας, ενισχύοντας τη βιωματική μάθηση. Τα παιδιά έμαθαν ότι η ειρήνη ξεκινά από τις μικρές πράξεις καλοσύνης και την προσπάθεια να κατανοούμε τους άλλους. Η εναλλαγή μεταξύ ιστορικής γνώσης, συναισθηματικής κατανόησης, δημιουργικής έκφρασης και ομαδικής συνεργασίας κατέστησε το πρόγραμμα πιο ολοκληρωμένο και βοήθησε τα παιδιά να συνειδητοποιήσουν ότι η ειρήνη είναι κάτι που χτίζεται καθημερινά, μέσα από τις δικές τους επιλογές και συμπεριφορές.

Προς την κατεύθυνση της καλλιέργειας ηθικών αξιών, της ενίσχυσης  της ευγένειας και των θετικών συμπεριφορών, τμήμα του σχολείου μας συμμετέχει σε ευρωπαϊκό etwinning πρόγραμμα με τίτλο “Good Manners Detectives” https://blogs.sch.gr/15nipkalamar/category/e-twinning/good-manners-detectives/. Παράλληλα, μέσω της συμμετοχής τους στο συγκεκριμένο eTwinning πρόγραμμα, οι μαθητές/ ήτριες ενισχύουν τις ψηφιακές τους δεξιότητες και αλληλεπιδρούν με μαθητές άλλων σχολείων εντός και εκτός Ελλάδος δουλεύοντας όλοι μαζί πάνω στη συγκεκριμένη θεματολογία. 

Για την επιτυχή έκβαση του προγράμματος «Η Ειρήνη αρχίζει από εμάς», υπήρξαν σημαντικές συνεργασίες που συνέβαλαν καθοριστικά στην οργάνωση, την υλοποίηση και την αξιολόγησή του.

Ο Σύλλογος Διδασκόντων συνεργάστηκε στενά καθ’ όλη τη διάρκεια του προγραμματισμού και του σχεδιασμού του προγράμματος, ενώ έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη διαμορφωτική και τελική αξιολόγησή του. 

Παράλληλα, υπήρξε στενή συνεργασία με τους γονείς, στους οποίους παρουσιάστηκε το πρόγραμμα, διασφαλίζοντας την ενημέρωσή τους και την ενεργή συμμετοχή τους στις δράσεις. Η διαρκής επικοινωνία ενισχύθηκε και μέσω του ιστολογίου του σχολείου, όπου δημοσιεύονταν οι δραστηριότητες και τα αποτελέσματα των εργασιών των παιδιών.

Επιπλέον, το σχολείο μας συνεργάστηκε με το Δίκτυο Δεσμός (Δίκτυο Εκπαιδευτικών Σχολικών Μονάδων Προσχολικής Ηλικίας), https://diktyodesmos.blogspot.com/ ,  υπό την εποπτεία της Σχολικής Συμβούλου 3ης θέσης Προσχολικής Εκπαίδευσης Ανατολικής Θεσσαλονίκης και συμμετέχει σε όλες τις δράσεις του . Στο πλαίσιο αυτής της συνεργασίας, συμμετείχαμε σε δύο επιμορφωτικά σεμινάρια: το πρώτο απευθυνόταν σε γονείς και το δεύτερο σε εκπαιδευτικούς, με θέμα το εργασιακό bullying, προσφέροντας πολύτιμα εργαλεία διαχείρισης και πρόληψης αρνητικών συμπεριφορών στο σχολικό περιβάλλον. Το σχολείο μας επίσης ανέλαβε να ετοιμάσει δυο συνεργατικά  εργαλεία : ένα συνεργατικό βίντεο και ένα συνεργατικό βιβλίο- τα οποία βρίσκονται σε διαδικασία  παραγωγής- συμπεριλαμβάνοντας τα έργα και τα μηνύματα των μαθητών/ τριών των συνεργαζόμενων μονάδων στο Δίκτυο. 

Συμμετοχές: Τέλος, η διμελής ομάδα δράσης του σχολείου μας με την ιδιότητα ως υπεύθυνοι αποδέκτες αναφορών περιστατικών ενδοσχολικής βίας και εκφοβισμού στη σχολική  μονάδα.έλαβε μέρος : α. σε Επιμορφωτική Ημερίδα που διοργάνωσε ο Διευθυντής Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Ανατολικής Θεσσαλονίκης με θέμα την Πρόληψη και αντιμετώπιση της ενδοσχολικής βίας και του εκφοβισμού (ΕΒΙΕ) και β. σε επιμορφωτικό  πρόγραμμα με τίτλο   «Πρόληψη και Αντιμετώπιση Περιστατικών Ενδοσχολικής Βίας και Εκφοβισμού», που συνδιοργανώνεται από το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ) και το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ). Οι συμμετοχές  αυτες συνέβαλαν στον καλύτερο σχεδιασμό των προληπτικών δράσεων του σχολείου μας και των παρεμβάσεων σε περιστατικά σχολικού εκφοβισμού, διασφαλίζοντας ότι το πρόγραμμα ενσωματώνει σύγχρονες πρακτικές πρόληψης και αντιμετώπισης αρνητικών συμπεριφορών.

Οι παραπάνω συνεργασίες και συμμετοχές ενίσχυσαν τη βιωματική προσέγγιση του προγράμματος και συνέβαλαν στη δημιουργία ενός πιο ασφαλούς και συνεργατικού σχολικού περιβάλλοντος, όπου η ειρήνη και η ενσυναίσθηση καλλιεργούνται καθημερινά.