64ο ΔΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Το 64^ο Δημοτικό σχολείο είναι στο δυτικό άκρο του δήμου της Θεσσαλονίκης και σε αυτό φοιτούν μεταξύ άλλων παιδιά Ρομά, παιδιά αλλόγλωσσα προερχόμενα από ασιατικές, αφρικανικές, βαλκανικές κ.ά. χώρες, παιδιά μεταναστών ή και προσφύγων, από ΕΚΟ ομάδες πληθυσμού κυρίως, με έντονα οικονομικά και κοινωνικοπολιτισμικά ζητήματα.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο τα παιδιά καλούνται να εγγραμματιστούν στον προφορικό αλλά κυρίως στον γραπτό λόγο. Η εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας περιλαμβάνει την κατανόηση του θεσμού, των κανονισμών με τη διδασκαλία να κινείται εντός των ορίων του Νέου Αναλυτικού Προγράμματος. Το σχολείο μπορεί να δίνει την εικόνα ενός άτυπου διαπολιτισμικού σχολείου αλλά είναι ένα ολοήμερο, δημόσιο, δημοτικό σχολείο με χαρακτηριστικά που δε διαφέρουν από τα υπόλοιπα σχολεία, αφού φιλοξενεί παιδιά και φροντίζει να τα συμπεριλάβει και να τα κοινωνικοποιήσει.

Η διδασκαλία φαντάζει μια καθημερινή πρόκληση μιας και ο κατάλληλος αλλά διαφοροποιημένος σχεδιασμός είναι ένα ζήτημα που κλήθηκε η εκπαιδευτικός της τάξης να λύσει. Έτσι, οι γνωστικοί στόχοι συνοδεύτηκαν με πολυτροπικότητα απόδοσης και ερμηνείας, οι κοινωνικοσυναισθηματικοί από πλείστες ενισχυτικές δραστηριότητες όπως εκπαιδευτικές και πολιτισμικές επισκέψεις, οι πραγματολογικοί από ρεαλιστικά σενάρια ζωής, μέσα σε πλαισιωμένα περιβάλλοντα.

Η γλωσσική διδασκαλία ενισχύθηκε με την προσφορά κινήτρων μάθησης στους μαθητές και στις μαθήτριες της τάξης και τη δήλωση των εκπαιδευτικών προσδοκιών. Τα παιδιά έμαθαν να αγαπούν και να ακολουθούν τις απαραίτητες ρουτίνες αλλά αποζητούσαν την ευχαρίστηση μιας έκπληξης, που θα τα βάλει σε δημιουργική δράση, θα νιώθουν ότι μπορούν να εμπλακούν, να συνεργαστούν και θα έχουν επιτυχή αποτελέσματα.

Με διαφοροποιημένο σχεδιασμό και κατάλληλες τεχνικές, όπως η αποδοχή της γραπτής παραγωγής των παιδιών με οποίο τρόπο ερμήνευαν τη σκέψη τους και αποτύπωναν τη μάθηση, τα παιδιά ένιωσαν ασφάλεια και σιγουριά, ανέπτυξαν δεξιότητες όπως εκείνες της στρατηγικής πολυτροπικότητας, της χρήσης μητρικής και της ελληνικής με διαγλωσσία, αλλά και τη χρήση νέων τεχνολογιών για βοηθητικές λειτουργίες όπως η μετάφραση κειμένων για την καλύτερη κατανόηση. Στην πλειοψηφία τους οι μαθητές και μαθήτριες ανέπτυξαν το αίσθημα του Ανήκειν, τη συνεργατικότητα, την αποδοχή του διαφορετικότητας στοιχεία απαραίτητα για την εκδήλωση του φαινομένου της μάθησης. Με ενσυναίσθηση απέδειξαν ότι η κριτική όταν γίνεται καλοπροαίρετα είναι πάντα δίκαιη και συντελεί διαμορφωτικά για το καλύτερο αποτέλεσμα.

Η διαφοροποίηση στη διδασκαλία φυσικά απομάκρυνε κάθε είδος δασκαλοκεντρισμού αφού, η εκπαιδευτικός προσπάθησε και εφάρμοσε  σύγχρονες μεθόδους  διδασκαλίας, συνδιδασκαλίας, στρατηγικές και τεχνικές εμπλοκής σε μαθητοκεντρικές δραστηριότητες όλων των παιδιών ανεξαρτήτου προέλευσης, επιπέδου κατάκτησης γλώσσας και ικανοτήτων. Κλήθηκαν λοιπόν τα παιδιά της Δ τάξης, να εκφραστούν, να επικοινωνήσουν, να συνεργαστούν, να παράγουν, να ερμηνεύσουν και κυρίως να αποδώσουν την εσωτερικότητα, τις σκέψεις, τα συναισθήματά τους και τις αναπαραστάσεις τους με τρόπο κατάλληλο και αποδεκτό στο ελληνικό σχολείο. Το σχολείο άρχισε να αποκτά νόημα για αυτά, υιοθέτησαν στόχους, ένιωσαν αποδεκτά. Κατανοούν ότι καλούνται να γίνουν κριτικοί πολίτες του κόσμου, να γίνουν δίκαιοι, ενεργοί, να επιχειρήσουν και να επιχειρηματολογήσουν, να γευτούν και να γητευθούν ποιοτικής εκπαίδευσης.

Οι μαθητές και μαθήτριες της Δ τάξης ωφελούνται από τη συμμετοχική και δημοκρατική στάση της εκπαιδευτικού η οποία, διδάσκει με το παράδειγμά της και θέτει προς αξιολόγηση στην ολομέλεια τα ζητήματα που απασχολούν την τάξη. Ονομάζει καθήκοντα τις καθημερινές σχολικές υποχρεώσεις των παιδιών, ενώ δέχεται τις εναλλακτικές λύσεις για τη μελέτη που προτείνονται από τα παιδιά, θέτει κριτικά ερωτήματα και επιμένει στην αυτοαξιολόγηση και ετεροαξιολόγηση με όρους περιγραφικούς, ενθαρρυντικούς, ποιοτικούς, εφαρμόζει δυναμική αξιολόγηση για τη μάθηση. Οι μαθητές και οι μαθήτριες απέκτησαν πολλαπλές δεξιότητες όπως αυτές της ενσυναίσθησης, της αλληλοβοήθειας και της προσφοράς. Έτσι, απασχολήθηκαν σε θέματα οικολογίας, ανακύκλωσης, προστασίας των πόρων του πλανήτη, ζητήματα καταπολέμησης της βίας, ανθρώπινα δικαιώματα και δικαιώματα του παιδιού και συμμετείχαν σε δράσεις πολιτειότητας κτλ. ενώ συχνά τίθενται προς συζήτηση και ψηφοφορία στην ολομέλεια οι διδακτικές θεματικές. Με πολλά και σχετικά ερωτήματα στην τάξη αναδύονται τα ενδιαφέροντα και οι δράσεις που επιθυμούν τα παιδιά να απασχοληθούν και να δραστηριοποιηθούν.

Σε αυτήν την καθημερινότητα, οι μαθητές και μαθήτριες της τάξης σε μια εντελώς μαθητοκεντρική προσέγγιση ζήτησαν να επαναληφθεί η έκδοση της σχολικής εφημερίδας που είχαν επιμεληθεί για πρώτη φορά με την ίδια εκπαιδευτικό στη Β τάξη. 

Σ αυτήν την επιθυμία η εκπαιδευτικός θύμισε και προέβαλε ζητήματα ρεαλιστικών δυσκολιών που είχαν προκύψει κατά το παρελθόν, όπως η ορθή καταγραφή άρθρων, η εύρεση κατάλληλων και ενδιαφερόντων θεματικών, το κειμενικό είδος που πρέπει να χρησιμοποιηθεί (στήλες, λεζάντες, διαφημιστικά σποτ, οδηγίες, σκίτσα, παιχνίδια κ.τ.λ.), η συνεργασία μεταξύ των παιδιών για την έγκαιρη παράδοση των γραπτών κειμένων, ο στόχος για τον οποίο θα εργαστούν κτλ.

Σε αυτά προστέθηκε ο προβληματισμός και τέθηκε σε διαλογική συζήτηση -τόσο εντός της τάξης όσο και στα διαλείμματα- μεταξύ των παιδιών ποια θα ήταν η σωστή επιλογή θεμάτων που αφενός θα ήταν διαχειρίσιμα από τα ίδια και θα μπορούσαν να τα γράψουν, αναπτύξουν και να τα παρουσιάσουν, αφετέρου θα ήταν ενδιαφέροντα για όλες τις ηλικιακές ομάδες που φοιτούν στο σχολείο. Επιλύθηκε ακόμα και το ζήτημα του δίκαιου αντιτίμου πώλησης της εφημερίδας αφού συζητήθηκε ποιο χρηματικό ποσό θα μπορούσε να ζητηθεί έτσι ώστε να πουληθούν όλα τα φύλλα.

Ευχάριστη έκβαση προκάλεσε το γεγονός της επίδειξης κριτικής ικανότητας, της επιμονής για την επίλυση των προβλημάτων, της προθυμίας, της χαρούμενης διάθεσης και της προσήλωσης των παιδιών στο έργο και στις επιλογές τους αφού η εκπαιδευτικός έθετε τα ζητήματα, συντόνιζε τη συζήτηση, παρατηρούσε και μετείχε μόνο για την επισήμανση των δυσκολιών και των αδιεξόδων.

Επίσης, η εμμονή τους για την έκδοση της εφημερίδας έδωσε και τον στόχο- μιας εν τέλει επιχειρηματικής ιδέας- που όρισε όχι μόνο τα περιεχόμενα αλλά και την τιμή πώλησης. Η πώληση της εφημερίδας θα έφερνε τα κέρδη με τα οποία τα παιδιά θα αγόραζαν λογοτεχνικά βιβλία για να τα διαβάσουν και στη συνέχεια να εμπλουτίσουν τη βιβλιοθήκη του σχολείου μας. 

Τα δύσκολα ζητήματα είχαν μόλις αρχίσει... όμως τα παιδιά με ομαδοσυνεργασία κατάφεραν να τα ξεπεράσουν και να σχεδιάσουν, να γράψουν, να διορθώσουν, να συνθέσουν τα περιεχόμενα, να κάνουν το μοντάζ και να προχωρήσουν στην έκδοση της σχολικής εφημερίδας που πούλησε 100 φύλλα!

Τα παιδιά ωθούμενα από τα δημιουργικά και επιχειρηματικά τους κίνητρα απόλαυσαν την εκπαίδευσή τους  με ρεαλιστική δραστηριότητα η οποία απέκτησε ποιοτικά και σίγουρα μαθησιακά αποτελέσματα. Η εκπαιδευτική προσδοκία απέδωσε ικανοποίηση και συναισθηματική ισορροπία αφού τα παιδιά ένιωσαν επαρκή και χρήσιμα. Καταπολεμήθηκε το αίσθημα ντροπής και αναπτύχθηκε ανθεκτικότητα. Καλυτέρευσε η γραφή τους, η έκφρασή τους τόσο η προφορική όσο και η γραπτή. Καλλιεργήθηκε η ομαδικότητα, η αλληλοβοήθεια, η συνοχή και η εμπιστοσύνη. Τα παιδιά ένιωσαν περηφάνεια, αποδοχή και συμπερίληψη στο χώρο του σχολείου.

Η κοινότητα, τα συστεγαζόμενα σχολεία, οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί ενίσχυσαν την προσπάθεια και μετείχαν στο εγχείρημά τους αγοράζοντας την εφημερίδα. Μα δεν έφτασε αυτό: στη διάρκεια του επιχειρηματικού τους εγχειρήματος τα παιδιά κατέστρωσαν σχέδιο προβολής (promotion) και ανέπτυξαν διαφημιστικό δρώμενο κατά το οποίο τα παιδιά τραγουδούν, χορεύουν και συμπληρώνουν τις προτάσεις του προηγούμενου!

Σε  αυτό πήραν μέρος ακόμα και τα πιο συνεσταλμένα και ντροπαλά παιδιά, τα πιο εσωστρεφή ενώ αναμείχτηκαν οι πολιτισμοί και οι κουλτούρες με ένα θαυμάσιο και μοναδικό τρόπο, χωρίς ίχνος διάκρισης ή αποκλεισμού.

Η ποιοτική εκπαίδευση έχει συνδεθεί νοερά με «τους καλούς μαθητές» «τα καλά σχολεία», «τις καλές περιοχές», τους εύρωστους πληθυσμούς κτλ.

Η παρούσα συμμετοχή έρχεται να καλύψει και να αποδείξει ότι η ποιοτική εκπαίδευση έχει αρχές και ήθος, παρέχεται δε από ανθρώπους που εμπιστεύονται τα παιδιά, δεν τα ενοχοποιούν για τυχόν μαθησιακά ζητήματα, προσπαθούν να λειάνουν τις δυσκολίες,  κινητοποιούνται και αποδίδουν έργα, τόσο γλωσσικά όσο και πραγματολογικά.

Τα Ηνωμένα έθνη υποστηρίζουν ότι «η απόκτηση ποιοτικής εκπαίδευσης είναι η βάση για τη βελτίωση της ανθρώπινης ζωής και της βιώσιμης ανάπτυξης».

Ο στόχος 4 περιγράφει τις βασικές επιδιώξεις στις οποίες οφείλουμε να εργαστούμε έτσι ώστε, ως το 2030, τα παιδιά να φοιτούν σε μία ελεύθερη, ισότιμη και ποιοτική εκπαίδευση με επιθυμητά, επιτυχή μαθησιακά αποτελέσματα. Η εξάλειψη των διακρίσεων και η ποιοτική προσφορά ποικίλων, κατάλληλων, στοχευμένων, πλαισιωμένων μεθόδων και ευέλικτων τεχνικών κατά τη διάρκεια της διδακτικής πράξης διασφαλίζουν την ισότιμη πρόσβαση όλων των παιδιών ακόμα και αυτών που βρίσκονται ή προέρχονται από ευάλωτα περιβάλλοντα. Από συνεπάγεται μια αύξηση νέων ενηλίκων οι οποίοι θα έχουν τις κατάλληλες δεξιότητες διεκδικώντας ευκαιρίες για αξιοπρεπή εργασία και  ανάπτυξη επιχειρηματικότητας.

Τέλος, αλλά εξίσου σημαντικό είναι η κεντρική νουθεσία και φροντίδα για την επιστημονικότητα, την έρευνα, τη συνεργασία για την κατάρτιση του διδακτικού ανθρώπινου δυναμικού με αναλογικότητα του επαγγελματισμού και της προσοχής στις τεχνολογικές αλλαγές.