Το έργο υλοποιήθηκε το σχολικό έτος 2021-2022, για μία ώρα κάθε εβδομάδα, εκτός διδακτικού ωραρίου. Είχε κατατεθεί ως σχέδιο για πρόγραμμα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, στο πλαίσιο των εξωδιδακτικών δραστηριοτήτων της σχολικής μονάδας. Επιπλέον συνδέθηκε με την θεματική του Εθνικού Δικτύου «Διατροφή Περιβάλλον και Υγεία» του ΚΠΕ Ιεράπετρας – Νεάπολης Λασιθίου στο οποίο συμμετέχει το σχολείο μας, αλλά και με τις δράσεις του καθ’ όλη τη διάρκεια της περσινής χρονιάς, όπου και παρουσιάστηκε σε σχετική προγραμματισμένη εκδήλωση.
Λόγω της απήχησης και των θετικών σχολίων που λάβαμε για το έργο των παιδιών αποφασίσαμε να συνεχίσουμε και να εμπλουτίσουμε τις δράσεις του προγράμματος και κατά τη διάρκεια της τρέχουσας σχολικής χρονιάς, καταθέτοντας ένα δεύτερο πρόγραμμα με τον τίτλο «Δεν το πετώ, το αξιοποιώ» με βασικό πόνημα τη δημιουργία ενός padlet, για την οργάνωση και παρουσίαση της πληροφορίας και όλων των προτάσεων και των πονημάτων των μαθητών, το οποίο ενσωματώθηκε στο βασικό πόνημα του έργου «ΓΗ μαΓηρική και υΓΗα: Μια σχέση ζωής» που είναι ένα blog στο σχολικό δίκτυο (https://blogs.sch.gr/vatzim/).
Για την υλοποίηση του έργου αξιοποιήθηκαν οι παρακάτω μαθητοκεντρικές μέθοδοι:
- Project based learning (μάθηση βασισμένη στο έργο)
- Problem based learning (μάθηση βασισμένη στο πρόβλημα)
- Flipped classroom (ανεστραμμένη τάξη)
- Team based learning (ομαδοσυνεργατική μέθοδος)
καθώς και η χρήση των νέων τεχνολογιών και web2 εφαρμογών.
Το θέμα χωρίστηκε σε τρεις βασικούς άξονες:
- Περιβάλλον
- Διατροφή
- Υγεία
οι οποίοι είχαν άμεση σχέση με το πρόγραμμα σπουδών των συμμετεχόντων μαθητών, με το πεδίο της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, του φυσικού περιβάλλοντος, της μεταποίησης φυτικών και ζωικών προϊόντων, της διατροφής, της υγιεινής, των νέων τεχνολογιών και της πληροφορικής.
Από την πρώτη στιγμή οι μαθητές χωρίστηκαν σε ομάδες και κάθε μια ανέλαβε από έναν άξονα. Ακολούθησε ο καταιγισμός ιδεών, τέθηκαν οι αρχικοί προβληματισμοί, τα ερωτήματα που έπρεπε να απαντηθούν και τα υποέργα που έπρεπε να υλοποιηθούν. Αξιοποιήθηκαν οι νέες τεχνολογίες και οι web2 εφαρμογές:
- για το διαμοιρασμό πολυμεσικού υλικού για μελέτη στο σπίτι, ώστε να αξιοποιείται ο χρόνος στην τάξη για επίλυση αποριών, για διευκρινίσεις και για υλοποίηση των πονημάτων
- για αναζήτηση πληροφορίας και κινητοποίηση
- για διαμοιρασμό των πληροφοριών και των ιδεών μεταξύ των μελών της ομάδας αλλά και μεταξύ των ομάδων
- για την καταγραφή των κριτηρίων που θα πρέπει να πληρούνται για επιλογή των συνταγών
- για διαμοιρασμό των προτάσεων και των ιδεών των ομάδων για την επιλογή των πρώτων υλών για την παρασκευή των συνταγών, καθώς και της εκτίμησης των υπολειμμάτων των συνταγών αλλά και της αξιοποίησης αυτών
- για την επαναδιαπραγμάτευση των δεδομένων
- για τη δημιουργία των padlet, του blog (https://blogs.sch.gr/vatzim/), των αφισών και των qr codes, με στόχο:
- την οργάνωση όλης της πληροφορίας
- την οργάνωση όλων των πονημάτων των μαθητών
- την άμεση πρόσβαση σε όλα τα παραπάνω και μέσω κινητών συσκευών
- την εξασφάλιση της βιωσιμότητας του έργου
- για την διάχυση των αποτελεσμάτων του και τη διάδοσή του
- για την αυτοαξιολόγηση των ομάδων και την αξιολόγηση του έργου
Οι μαθητές αντιλήφθηκαν ότι τα νοικοκυριά επηρεάζουν και εκείνα με τον τρόπο τους το περιβάλλον και κατ’επέκταση την υγεία μας, μέσω της ενέργειας που καταναλώνεται για το μαγείρεμα της τροφής, αλλά και της παραγωγής αποβλήτων μέσω των διατροφικών τους συνηθειών. Μελέτησαν και κατανόησαν τρόπους επίλυσης του προβλήματος και τελικά πρότειναν και παρασκεύασαν υγιεινές συνταγές σύμφωνα με τα κριτήρια του έθεσαν, που αφορούσαν στην μείωση του οικολογικού αποτυπώματος της διατροφής και ταυτόχρονα στη προστασία του φυσικού περιβάλλοντος. Ζύγιζαν τα υπολείμματα και πρότειναν αξιοποίηση/επανάχρηση αυτών. Αρκετά από αυτά τοποθετήθηκαν στον κομποστοποιητή του σχολείου μας για την παραγωγή κομπόστ και χρήση αυτού στον αγρόκηπο και στο θερμοκήπιο του σχολείου μας, για παραγωγή πρώτων υλών. Άλλα αξιοποιήθηκαν για την παρασκευή φυτικών καλλυντικών από τους συμμετέχοντες του περιβαλλοντικού προγράμματος της σχολικής μας μονάδας με τίτλο «Ότι περισσεύει, θεραπεύει».
Οι μαθητές από τα αρχικά στάδια της δράσης την «αγκάλιασαν» με πολύ ενθουσιασμό και την αντιμετώπισαν ως μια πρόκληση μια και δεν είχαν έρθει σε επαφή με παρόμοιο θέμα. Δούλεψαν με ζέση και ζήλο, αξιολογούσαν το κάθε τους βήμα, ασκούσαν κριτική στις προς συζήτηση προτάσεις και λειτούργησαν ως πολλαπλασιαστές στους συμμαθητές τους, στο φιλικό και οικογενειακό τους περιβάλλον, διότι η δράση είχε θετική επίδραση σε αυτούς όπως φάνηκε από τα αποτελέσματα των ερωτηματολογίων. Με πολύ χαρά και ενθουσιασμό οι μαθητές θέλησαν να την συνεχίσουν και το τρέχον σχολικό έτος και να επεκτείνουν το έργο τους αξιοποιώντας τη γνώση και την εμπειρία της προηγούμενης χρονιάς, ενώ οι εκπαιδευτικοί ενέπλεξαν και επιπλέον τμήματα μαθητών. Επιπλέον συμμετείχαν εισάγοντας τη φιλοσοφία του εν λόγω έργου:
- στο Εθνικό Δίκτυο «Ταπερίστας 2023» του ΚΠΕ Αρναίας για την υλοποίηση και παρουσίαση ενός υγιεινού δεκατιανού για εφήβους και
- στον Πανελλήνιο Μαθητικό Διαγωνισμό «Διατροφικά Challenges III» , που διοργανώθηκε από το ΙΔΜΕ, για την παρασκευή ενός υγιεινού πλήρους μεσημεριανού γεύματος,
- στο πρόγραμμα Περιβαλλοντικής εκπαίδευσης «Δεν το πετώ το αξιοποιώ»
- στη συνεργασία με το Δίκτυο «Περιβολάρηδες» που από τα απομεινάρια της λαχαναγοράς της Θεσσαλονίκης παρασκευάστηκαν προϊόντα για άπορους συνανθρώπους μας
όπου θα λάμβαναν υπόψη τους τη μείωση του οικολογικού αποτυπώματος της διατροφής, την όσο το δυνατόν λιγότερη επιβάρυνση του περιβάλλοντος και κατ’ επέκταση την κυκλική οικονομία.
Όλη η πληροφορία και τα αποτελέσματα αναρτήθηκαν στο blog που δημιουργήθηκε για αυτόν τον σκοπό και βρίσκεται στο παρακάτω link:
https://blogs.sch.gr/vatzim/
Τελικά οι μαθητές:
- κατανόησαν τι είναι το οικολογικό αποτύπωμα της διατροφής και τη σχέση φυσικών πόρων, διατροφικών συνηθειών και σπατάλης φαγητού με την υγεία μας
- κατανόησαν το πόσο σημαντική είναι η μείωση του οικολογικού αποτυπώματος για το περιβάλλον και κατέθεσαν τις ιδέες τους για το πώς μπορούν να συμβάλλουν στη μείωση αυτή
- κατανόησαν τη συμβολή των διατροφικών τους επιλογών και παρασκευής των φαγητών στην μείωση του οικολογικού αποτυπώματος της διατροφής
- κατανόησαν τα κριτήρια που επηρεάζουν το οικολογικό αποτύπωμα της διατροφής και πρότειναν στοχευμένες λύσεις
- κατανόησαν τη σχέση της υγείας μας με το οικολογικό αποτύπωμα της διατροφής
- Κατανόησαν την έννοια και την αξία της κυκλικής οικονομίας
- συνεργάστηκαν σε ομάδες και δημιούργησαν υγιεινές συνταγές με μειωμένη ενεργειακή δαπάνη, με πρόταση επανάχρησης και αξιοποίησης των υπολειμμάτων
- παρουσίασαν τις προτάσεις τους λειτουργώντας ως πολλαπλασιαστές της γνώσης και της εμπειρίας τους
- ευαισθητοποιήθηκαν σε θέματα περιβαλλοντικής αγωγής και θέλησαν να ευαισθητοποιήσουν και τους συμμαθητές τους μέσω δράσεων που συμμετείχαν και προβολής του έργου τους
- ανέπτυξαν/βελτίωσαν τις ψηφιακές τους δεξιότητες με τη δημιουργία του blog, τη διαχείριση του padlet, τη δημιουργία αφισών και qr codes
- ανέπτυξαν/βελτίωσαν την κριτική τους σκέψη, τη δημιουργικότητα τους, την ανάλυση και επίλυση προβλήματος
- έγιναν πιο υπεύθυνοι καταναλωτές
Με το motto «Φυτεύω μαΓΗρεύω στην υΓηα μου» οι μαθητές θέλησαν να δείξουν την αλληλένδετη σχέση της Γης της μαΓηρικής και της υΓΗας.
Με το Εθνικό Δίκτυο «Διατροφή Περιβάλλον και Υγεία» του ΚΠΕ Ιεράπετρας – Νεάπολης Λασιθίου και με το Δίκτυο «Ταπερίστας 2023» του ΚΠΕ Αρναίας, όπου μέσω των εξ αποστάσεως σεμιναρίων και δράσεων που μας προσέφεραν, μας εφοδίασαν σε σύντομο χρονικό διάστημα με αρκετές γνώσεις και ιδέες προκειμένου να ευαισθητοποιηθούμε, κινητοποιηθούμε, ενημερωθούμε και να αναβαθμίσουμε το έργο μας.
